ทำอย่างไรจึงจะมีจิตที่ไม่ถือโกรธ?

คำถาม : คนที่โดนทำร้ายไม่ว่าจะร้ายแรงขนาดไหน อย่างมากแค่โกรธ แค่โมโห แล้วก็ไม่เคยเกลียดใคร จิตแบบนี้ได้มาอย่างไร? 

ดังตฤณ : ถ้ามีความตั้งมั่น คือ เวลาพระพุทธเจ้าท่านอธิบายเส้นทางหรือว่านิสัยของคน อย่างคนที่ถือว่าได้ที่พึ่งให้ตัวเองแล้วเนี่ย ท่านจะนิยามจากการที่ทำทานแล้วก็รักษาศีล ตลอดจนมีศรัทธาในทางที่ถูกในแบบที่ตั้งมั่น คือคนส่วนใหญ่เนี่ย จะเข้าใจกันในแง่ที่ว่า ทำบุญมากๆ… ทำบุญยังไง? ก็คงให้อะไรใครเยอะๆมั้ง?

แต่จริงๆแล้วระดับของบุญเนี่ย การรักษาศีลมันยิ่งกว่า มันเหนือกว่า แล้วการทำบุญของแต่ละคนเนี่ย ก็ไม่สม่ำเสมอเหมือนกัน ไม่เท่ากัน 

บางคนช่วงต้นชีวิตทำบุญเยอะเลย แต่กลางชีวิตมาเริ่มเข้าไปปะปนกับผู้คนที่ชวนให้ดิ่งลงเหว ก็อาจจะเปลี่ยนแปลงนิสัย จากเคยมีน้ำใจมากเป็นคนมีจิตใจขี้เหนียว หรือว่าอาจจะไปฉกฉวยหาโอกาสหาผลประโยชน์จากคนอื่นเลยด้วยซ้ำ

หรือว่าจากที่เคยรักษาศีล กลัวมากๆแม้กระทั่งยุงก็ไม่กล้าตบ แต่กลางชีวิตอาจจะถึงขั้นที่ว่า สั่งฆ่าคนได้ อย่างนี้ก็มี

เพราะฉะนั้นพระพุทธเจ้าเลยตรัสว่า ผู้ที่ได้ที่พึ่งจริงๆให้กับตัวเอง 
หมายถึงผู้ที่มี ‘ทาน’ ‘ศีล’ แล้วก็ ‘ศรัทธา’ ที่ตั้งมั่นแล้ว

ทั้งชีวิตเนี่ยนะ พิสูจน์กันได้ด้วยตรงที่ว่า ‘ต่อให้คบใคร เจอเรื่องยั่วยุแค่ไหน ก็จะไม่หวั่นไหว ไม่คลอนแคลนจากความตั้งใจที่มั่นคง’

แล้วความตั้งใจที่มั่นคง ก็มักได้มาจากแรงบันดาลใจที่ยิ่งใหญ่ในชีวิต 
จะเป็นเพราะว่าพบพระพุทธเจ้า หรือได้พ่อแม่ที่ดี ที่ประเสริฐ อย่างไรก็แล้วแต่

เอาเป็นว่า ถ้าหากใครสามารถที่จะมีน้ำใจ มีความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ได้ตลอดชีวิต สามารถรักษาศีลได้ตลอดชีวิตไม่ว่าจะเจอเรื่องยั่วยุขนาดไหน แล้วก็มีศรัทธาที่จะดำเนินรอยตามพระบาทของศาสดา แบบนี้ก็เรียกว่าเป็น ‘ผู้มีที่พึ่งที่แน่นอนให้ตัวเอง’

ผลเป็นอย่างไร? ผลคือว่า ถ้าเกิดชาติไหน เกิดชาติถัดๆมา จะเกิดในตระกูลที่สูง 

คือไม่ใช่ตระกูลที่ร่ำรวยล้นฟ้านะตระกูลสูงเนี่ย ตระกูลที่ร่ำรวยล้นฟ้าต่างหากที่บางทีไม่ค่อยจะมีน้ำใจกัน ไม่ค่อยจะมีศีลกัน แต่ตระกูลสูงเนี่ย โดยนิยาม ก็หมายถึงผู้มีใจสูงจริงๆ มีความตั้งมั่นอยู่กับการมีใจสูง 
คือมีน้ำใจคิดสละให้คนอื่น แล้วน้ำใจคิดสละเนี่ย กับการให้อภัยเป็นทาน ไม่อยากจะถือสาหาความ ไม่อยากจะเกลียดใครตอบ ไม่อยากที่จะทำผิดคิดร้าย ไม่อยากที่จะละเมิดศีลข้อไหนๆ อันนี้ก็เป็นผลมาจากการสั่งสมบุญไว้ดีแล้ว บุญในที่นี้ก็หมายถึงทาน ศีล และศรัทธา ตั้งมั่นดีแล้ว เกิดชาติใหม่ก็จะยังมีความมั่นคงอยู่ แล้วถ้าหากว่าต่อยอด พัฒนาให้เกิดยิ่งๆขึ้นไป ทั้งในแง่ของน้ำใจ ทั้งในแง่ของความสะอาดทางใจ แล้วก็เรื่องของการเจริญสติเนี่ยนะ พัฒนาจากฐานที่ตั้งมั่นอยู่แล้วเดิม 
ให้ต่อยอดสูงขึ้นไปอีก ตราบเท่าเข้าถึงนิพพาน ก็เป็นเหตุเป็นผลว่าทำไม ใจของคนบางคน ตั้งแต่ไหนแต่ไรมา ไม่ต้องมีใครเสี้ยมสอน ก็จะสามารถที่จะไม่ถือโกรธ หรือโกรธนะ โกรธมี โกรธเป็นวูบๆวาบๆ เหมือนไฟลุกโพลงขึ้นมาแล้วก็มอดดับหายไป ตั้งใจว่า “โอย เนี่ยไม่ต้องมาญาติดีกันอีกแล้ว” แต่พอเค้ามาพูดดีหน่อย ใจอ่อน แล้วก็ให้อภัยเค้าได้ อย่างนี้แหละ ก็ถือว่าเป็นร่องรอยเป็นหลักฐานของจิตที่สั่งสมในเรื่องของ ‘อภัยทาน’ มาโดยมีความ ‘ตั้งมั่น’ แล้ว

รับฟังไฟล์เสียงที่: youtu.be/nkoOsx4C_Ho