ปฏิบัติโดยการไหว้พระสวดมนต์ นั่งสมาธิ และพยายามรู้สึกตัวมีสติในชีวิตประจำวัน ช่วง ๒-๓ วันที่ผ่านมารู้สึกตัวในระหว่างวันได้บ่อยและถี่ขึ้น แต่พอถึงเวลานอนตอนเคลิ้มหลับจะเกิดความรู้สึกตัวเป็นหลายครั้ง ทำให้ใช้เวลาซักพักถึงจะหลับ และจะตื่นกลางดึกง่าย มีบางช่วงเหมือนจะรู้สึกตัวเวลาที่พลิกตัวไปมาหลายครั้ง รบกวนช่วยชี้แนะแนวทางในการแก้ไขด้วยครับ?

 ดังตฤณ :  คำถามบอกว่า ..

“ได้ปฏิบัติด้วยการสวดมนต์นั่งสมาธิ และพยายามรู้สึกตัวในชีวิตประจำวัน พอช่วงสองสามวันที่ผ่านมาก็รู้สึกตัวในระหว่างวันได้บ่อยขึ้น แต่พอถึงเวลานอนตอนเคลิ้มหลับ จะเกิดความรู้สึกตัวเป็นหลายครั้ง ทำให้ใช้เวลาสักพักถึงจะหลับ แล้วก็ตื่นกลางดึกง่าย มีบางช่วงจะรู้สึกตัวเวลาที่พลิก มันเหมือนกับครึ่งหลับครึ่งตื่น ก็ขอให้ช่วยชี้แจงทีว่าจะเอายังไงกับสภาพแบบนี้”

คือเริ่มต้นขึ้นมาเนี่ย สิ่งที่เรียกว่า ความรู้สึกตัวในระหว่างวัน เนี่ยนะ ขอให้คุณสังเกตด้วยว่า ตอนที่รู้สึก รู้สึกด้วยความรู้สึกบีบๆ เข้ามา หรือว่าขยายแผ่กว้างออกไป จุดสังเกตจุดนี้จะทำให้คุณได้เครื่องตัดสินนะครับว่า สมาธิหรือสติที่จะเกิดขึ้นในลำดับต่อไป เป็นไปในแบบที่จิตของคุณมีความอ่อนโยน ผ่อนคลายในลักษณะแผ่เมตตา มีการกระจายความสุขออกไปจากใจกลางคือความว่างความสบาย หรือว่าเป็นแบบหดตัวเข้ามา บีบเข้ามาทำให้เกิดความรู้สึกเกร็งๆ ขืนๆ หรือว่ามีความอึดอัดไม่สบายประการต่างๆ

การสังเกต สั่งเกตไปเรื่อยๆ นะ ไม่ใช่จะเอาถูกเอาผิด ไม่ใช่พยายามจะทำให้ถูกภายในวันสองวัน แน่นอนเริ่มต้นมันต้องมีเกร็ง มันต้องมีฝืนบ้าง แต่พอยท์ (point)คือคุณใช้การสังเกตเอาว่า ณ ขณะหนึ่งๆ ถ้าหากว่าคุณบอก เออกำลังมีสติรู้ตัวอยู่เนี่ย คุณสังเกตเห็นว่า สตินั้นประกอบด้วยความรู้สึกบีบๆ เข้ามา หรือแผ่กว้างสบายขยายออกไป แค่สังเกตเฉยๆ จับจุดเฉยๆ เห็นความต่างไปเรื่อยๆ ให้ได้ก่อน ยังไม่ต้องไปพยายามทำอะไรกับมันทั้งสิ้น

พอเกิดความเคยชินที่เห็นว่าตอนนี้เนี่ย เรารู้สึกตัว รู้สึกแบบสบายๆ ใจมันโล่งๆ ใจมันโปร่งๆ เบาๆ ก็รู้ไว้ว่า ณ ขณะนั้นเป็นสติที่ประกอบด้วยความเบา จิตมีความแผ่ความกว้าง ซึ่งเป็นฐานของสติที่มันใหญ่ขึ้นถ้าแผ่แบบนั้นได้เรื่อยๆ แต่ไม่ใช่พยายามรักษาไว้

เมื่อไหร่ที่คุณบอกว่า อ้าวนี่ตอนนี้ก็กำลังรู้สึกตัว รู้สึกว่ากำลังโกรธ ความโกรธตรงนั้นเนี่ย ฐานความรู้สึกหรือว่าสติของคุณมันบีบเข้ามา หรือว่ามันแผ่ออกไป ถ้าบีบเข้ามาแปลว่าตอนนั้นโกรธแบบใกล้จะขาดสติ หรือว่าไม่มีสติเลย

แต่ถ้าหากว่าในขณะที่โกรธ โกรธเหมือนกับมียักษ์โผล่ขึ้นมาในหัว มียักษ์โผล่ออกมาจากกลางตัว แล้วคุณก็รู้ว่านั่นน่ะโกรธ แต่จิตของคุณไม่เอาด้วย จิตของคุณมันมีสภาพเหมือนแผ่ออกไปสบาย มีความโล่ง มีความว่าง มีความไม่รู้สึกว่าจะต้องทำอะไรนอกจากดูเฉยๆ จนเดี๋ยวมันหายไป แล้วความว่างนั้น ความสบายนั้นก็ยังคงอยู่ ไม่ได้หายไปไหน ไม่ได้เสื่อม ไม่ได้สูญไม่ได้สิ้น ไม่ได้แปรไปเป็นความฟุ้งซ่าน แต่กลับเข้ามาอยู่กับความว่าง ความสงบ ความสบาย ตั้งอยู่ได้โดยไม่มีความโคลงเคลงอย่างน้อยสักพักนึง นี่อย่างนี้คือเรียกว่าการมีสติรู้ตัวในแบบที่มีความเป็นจิตที่ปล่อยวางแบบพุทธ

ความวางแบบพุทธดูง่ายๆ มันจะสบาย มันจะผ่อนคลาย มันจะขยายออก ไม่ใช่หดเข้า ดูตรงนี้นะครับ จับจุดตรงนี้ เมื่อจับจุดตรงนี้ถูกได้ระหว่างวัน ผลก็คือ ระหว่างที่คุณนอนแล้วจะเคลิ้มหลับ แล้วบอกว่ารู้ตัวขื้นมาเนี่ย มันเป็นการรู้ตัวแบบหนังสติ๊กหดรึเปล่า ถ้ารู้ตัวแบบหนังสติ๊กหดคือมันจะมีความอึดอัดขึ้นมา มันจะมีความรู้สึกแข็งๆ ขืนๆ หรือว่าจิตกระด้างขึ้นมา ถึงแม้ว่าจะมีความสว่างอยู่ ถึงแม้จะรู้สึกว่าจิตเป็นกุศลอยู่ แต่มันจะแข็งๆ มันจะกระด้างๆ ไม่มีความอ่อนโยน ไม่มีความนุ่มนวล ไม่มีความรู้สึกเหมือนกับว่าน่าอยู่ตรงนั้น น่าอยู่กับมันนะครับ เนี่ยหลักง่ายๆ ดูว่ากำลังทุกข์ หรือกำลังสุขอยู่เรื่อยๆ สังเกตให้ออกว่า กำลังทุกข์ทางใจ หรือว่าสุขทางใจ บางทีมันไม่มีเรื่องรบกวนภายนอก แต่ว่าแม้กระทั่งอาการทางจิตที่เราเจริญสติ หรือพยายามทำสมาธิอยู่ระหว่างวัน หรือเข้าที่นอนก็ตาม มันแอบแฝงอยู่ตรงนั้นอยู่ตลอดเวลา ขอให้เราสังเกตให้เป็นนะ เมื่อเราสังเกตเป็นแล้ว ในที่สุดจิตมันจะเกิดความฉลาดขึ้นมาเอง มันจะรู้เหตุปัจจัยที่เจริญสติอย่างไร มันมีความสบายประกอบอยู่ด้วย มันมีความผ่อนคลายพร้อมจะปล่อยวางอยู่ตรงนั้นด้วยนะครับ ไม่งั้นมันไม่รู้นะถ้าไม่สังเกตตัวเวทนา หรือว่าความรู้สึกทางใจว่ามันเป็นสุขหรือเป็นทุกข์ อึดอัดหรือสบาย ถ้าไม่สังเกตแล้วคุณจะทำแบบเลยตามเลย ปล่อยไปโดยที่ไม่รู้ตัวว่าจะเอาอะไรเป็นจุดสังเกตว่าเราทำผิดหรือทำถูกนะครับ

ช่วงแรกๆ ย้ำนะครับ อันนี้ย้ำอีกครั้งนะครับ มันต้องมีเป็นธรรมดานะอาการเกร็ง อาการขืน ตาแข็งอะไรต่างๆ เราเริ่มจากจุดที่มันผิดพลาดนั่นแหละ แล้วค่อยสังเกตจนกระทั่งมันปฏิรูปไปเป็นสภาพจิตที่มันถูกต้อง มีความพร้อมจะโปร่ง พร้อมจะสบาย พร้อมจะนุ่มนวล พร้อมจะมีสติได้ มันก็จะเป็นผลลัพธ์ในเวลาต่อมานะครับ

-------------------------------------

๕ กันยายน ๒๕๖๓
รายการปฏิบัติธรรมที่บ้าน ตอน ทำสมาธิไม่เห็นนิมิตได้ไหม?

คำถาม : ปฏิบัติโดยการไหว้พระสวดมนต์ นั่งสมาธิ และพยายามรู้สึกตัวมีสติในชีวิตประจำวัน ช่วง ๒-๓ วันที่ผ่านมารู้สึกตัวในระหว่างวันได้บ่อยและถี่ขึ้น แต่พอถึงเวลานอนตอนเคลิ้มหลับจะเกิดความรู้สึกตัวเป็นหลายครั้ง ทำให้ใช้เวลาซักพักถึงจะหลับ และจะตื่นกลางดึกง่าย มีบางช่วงเหมือนจะรู้สึกตัวเวลาที่พลิกตัวไปมาหลายครั้ง รบกวนช่วยชี้แนะแนวทางในการแก้ไขด้วยครับ?

ระยะเวลาคลิป       ๖.๕๑ นาที
รับชมทางยูทูบ       https://www.youtube.com/watch?v=B5JnBfxhncQ&list=PLmDLNhxScsWPHpIdf0LAQiQM1j9ZebEMx&index=7

ผู้ถอดคำ  แพร์รีส แพร์รีส