ดังตฤณ : เราต้องมองว่าการกระทำมันก็ตรงตามบัญญัตินั่นแหละ อย่างด่าทอด้วยจิตที่มีความคาดหมายว่าฝ่ายฟังฝ่ายได้ยินจะรู้สึกเจ็บใจ มันก็เป็นผรุสวาทหมดนั่นแหละ คือตั้งเอาที่จิต ถ้าจิตรู้อยู่ว่าพูดคำนี้ไปแล้ว มันจะทำให้เกิดความเจ็บ มันจะทำให้เกิดความปวด มันจะทำให้เกิดความรู้สึกไม่ดี อันนี้เรียกว่าทำด้วยอาการประทุษร้าย ภาษาชาวบ้านก็เรียกด่าทอ หรือว่าคำผรุสวาทก็เหมือนกับกล่าวคำเผ็ดร้อน ให้เกิดความเจ็บแสบอะไรแบบนี้นะครับ ตั้งต้นกันที่จิต ไม่ต้องไปทำความเข้าใจแบบเป๊ะๆตายตัวตามอักษรนะ
แต่ถ้าหากว่าเราเล็งเห็นว่า จิตของเราตั้งใจจะทำให้เกิดความเจ็บปวดอย่างไร อันนั้นเป็นเจตนาเป็นกรรม ส่วนที่ว่าเราทำไปด้วยความหวังดี มันก็ซ่อนอยู่อีกชั้นหนึ่งคนละเลเยอร์ (layer)กัน เปรียบเหมือนกับที่ชอบคิดสงสัยกันว่า การฆ่าด้วยความปรารถนาดี อยากจะส่งให้ไปสู่สุขคติ มันคือการฆ่าหรือเปล่า ก็คือการฆ่านั่นแหละปลิดชีวิต แต่ด้วยเจตนาอะไร ด้วยเจตนาอนุเคราะห์ หรือว่าด้วยเจตนากลั่นแกล้งจะตัดชีวิตเขาไม่ให้ได้อยู่ต่อในโลกนี้ อันนี้ก็เป็นสิ่งที่รู้เฉพาะตน มันแยกส่วนกัน ผลก็ต้องรับทั้งสองส่วน ไม่ใช่รับแค่ส่วนใดส่วนหนึ่ง
ยกตัวอย่างเช่น คำถามนี้ บอกว่า ใจนั้นรักปรารถนาดี คุณก็มีกรรม คือใจเล็งอยู่ด้วยความรักความปรารถนาดี อยากให้ได้ดี ก็จะได้รับผลเป็นการที่มีใครบางคนที่มีความสลักสำคัญในชีวิตคุณ ได้ตั้งความปราถนาดีเช่นเดียวกันนั้นกับคุณในอนาคตเช่นกัน แต่ด้วยอาการเราเลือกวิธีที่จะใช้คำด่าทอ ทำให้ลูกเกิดความรู้สึกเจ็บแสบเจ็บปวด โดยความคาดหมายไว้ว่า จะให้ลูกคิดได้ จะให้มีความสำนึกตัวฉุกคิดได้ มันก็ได้รับผลแบบเดียวกันคือ จะมีใครสักคนที่หวังดีกับคุณ ที่หวังดีด้วยวิธีที่มันร้ายๆหน่อย
อันนี้คือพูดไปแล้วเนี่ย เอากันจริงๆเลยนะ เลี้ยงลูกเนี่ย คุณเลี้ยงแบบพ่อพระแม่พระใจดีอย่างเดียวบางทีมันยาก โดยเฉพาะอย่างยิ่งเด็กสมัยนี้ คือเขาฟังอะไรได้ยาก เพราะฉะนั้น มันอาจจะต้องมีบ้างที่คุณใช้อุบาย ซึ่งทำให้ไปกระตุกความคิด ไปกระตุกความรู้สึกอะไร มันขึ้นอยู่กับว่าคุณไปเรียนรู้หรือว่าไปได้แนวคิดในการกระตุกใจลูกมาจากไหน คนส่วนใหญ่มาจากสัญชาตญาณ คือนึกว่าใช้คำนี้ ใช้วิธีหวดแส้เข้าไปขวับให้ม้ามันได้หายพยศ ก็เป็นการเลือกแบบที่ออกมาจากสัญชาตญาณ
แต่ถ้ามีแนวคิดที่ตกผลึกนิดหนึ่งว่า สังเกตดูว่าลูกหยุดมั้ย แล้วคุณมีคำอธิบายต่อมา ที่ทำให้ลูกมีความเข้าใจจริงๆมั้ยว่า ทำไมคุณต้องทำแบบนั้น ทำไมคุณต้องลงโทษแบบนั้น เนี่ย!ตรงนี้สำคัญกว่า สำคัญกว่าคุณเลือกวิธีไหนในการลงโทษลูก นี่ใช้คำว่าลงโทษลูก เพราะว่าด้วยเจตนารู้อยู่ใช่มั้ยว่าลูกจะต้องเกิดความเจ็บ คืออาจจะไม่ได้เจ็บกาย แต่เจ็บเข้าไปที่จิต เจ็บเข้าไปที่หัวใจ มันก็คือการลงโทษชนิดหนึ่ง มันเลี่ยงไปไม่ได้หรอก มันก็คือการที่เราทำร้ายจิตใจ
ทีนี้ถ้าเราเลือกวิธีไหนไปแล้ว มันมีคำอธิบายแล้วมีจุดลงเอยตั้งแต่ลูกยังเล็กๆ ตั้งแต่ลูกจิตยังอ่อนๆอยู่ ทำให้ลูกเห็นตัวเราได้มั้ย เห็นหัวใจที่แท้จริงของเราได้มั้ย ถ้าหากทำให้เห็นได้ คุณจะใช้วิธีไหน ไม่มีปัญหาเลย ต่อให้ใช้วิธีลงโทษลูกด้วยการตีก็เถอะ
อย่างบางคนตีลูกเนี่ย ตามหลักจิตวิทยาเลยนะ ตีด้วยมือ สมมติตีก้นลูกตั้งแต่ตัวยังน้อยๆ แล้วทำให้ลูกเห็นว่าที่ลูกก้นแดง มือเราก็แดง แล้วก็ที่ลูกเจ็บ เราเจ็บยิ่งกว่า เจ็บทั้งมือเท่ากับเนื้อตัวของเขา แล้วก็เจ็บที่หัวใจเราด้วยที่ต้องทำร้ายลูก อันนี้ยกตัวอย่างนะ แค่ยกตัวอย่างเฉยๆ ไม่ได้แนะนำให้ตีนะครับ คือยกตัวอย่างว่าคนที่ตีเนี่ย ถ้าหากให้คำอธิบายลูกได้ กอดลูกปลอบประโลมลูกแล้วให้เห็นจริงๆว่า ทำไมถึงลงโทษด้วยวิธีนี้สำคัญยังไง มันใช้วิธีอื่นมาหมดแล้ว เหลือวิธีนี้เป็นวิธีสุดท้าย
แล้วก็ทำให้ลูกเข้าใจจริงๆว่า ที่ทำไปเพราะมันไม่มีวิธีอื่นที่จะหยุดเขา ถ้าลูกเข้าใจได้ตั้งเขายังตัวเล็กๆ ตั้งแต่เขายังเหมือนกับรับรู้อะไรด้วยความรู้สึกดิบๆ ด้วยสัญชาตญาณ ถ้าลูกรู้สึกได้ว่านั่นเป็นการกระทำด้วยความรักได้ ลูกจะไม่เกลียดคุณ แล้วก็จะไม่เอานิสัยก้าวร้าวติดจิตติดใจเขาไปด้วย เพราะว่าสามารถมอง สามารถอ่านออกว่า ตัวเขามันเหมือนม้าพยศที่ต้องลงแส้แล้ว ถ้าไม่ลงแส้มันเตลิดเข้าป่า หรือไปเข้าเมืองทำลายข้าวของอะไรแบบนี้นะครับ
เพราะฉะนั้นจุดสรุปก็คือ
คุณทำกรรมอันเปื้อนด้วยมลทินกับลูกด้วยวิธีไหนมันไม่สำคัญเท่ากับที่ว่า คุณมีน้ำสะอาดน้ำดีไว้ชะล้างสิ่งสกปรกออกจากใจลูกมั้ย
อันนี้สำคัญสูงสุดนะครับ มันไม่ได้อยู่ตรงที่ว่า คุณทำบาปอะไรไป
แต่ลงท้ายคุณทำให้ลูกมีใจเป็นบุญขึ้นมาได้ท่าไหนอย่างไรนะครับ
---------------------------------------------
๒๑
พฤศจิกายน ๒๕๖๓
รายการปฏิบัติธรรมที่บ้าน
ตอน เหตุที่คนส่วนใหญ่ทำสมาธิล้มเหลว
คำถาม : พ่อแม่ด่าลูกด้วยความโกรธ แต่ใจนั้นรักลูก แบบนี้จะถือเป็นผรุสวาจาหรือไม่?
ระยะเวลาคลิป ๘.๐๑
นาที
รับชมทางยูทูบ https://www.youtube.com/watch?v=BzGy2MJbTdA&list=PLmDLNhxScsWPHpIdf0LAQiQM1j9ZebEMx&index=9&t=1s
ผู้ถอดคำ แพร์รีส แพร์รีส
** IG **
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น