หากต้องเผชิญหน้ากับความตาย ควรจะเข้าสมาธิหรือเจริญสติแบบใด?

ดังตฤณ : ถ้าเข้าฌานได้นี่ ดีเลยนะครับ ก็อนุโมทนาเลยนะ โดยเฉพาะอย่างยิ่งถ้าหากเป็น ฌานแบบพุทธ เป็นฌานที่จิตมีความตื่นรู้ว่ากายนี้ใจนี้ ไม่ใช่ตัวไม่ใช่ตน อันนี้นี่ไปได้อย่างเดียวคือนิพพาน

แต่สำหรับคนทั่วไปยังเข้าฌานไม่ได้ หรือว่ายังทำสมาธิไม่ได้เป็นปกติ คือสำรวจดูง่ายๆ ถ้าเรากำลังฟุ้งซ่านอยู่ เราตัดเข้าภาวะของจิตที่มันไร้ความคิดได้ไหม จิตที่มีความตื่น มีความเบิกบาน มีความแผ่ออกไปเป็นกุศล ถ้าหากว่าไม่สามารถตัดบทความฟุ้งซ่านได้ถึงขั้นนี้นี่ ก็ยังไม่มีหลักประกันทางจิตที่จะเอาดีไปตายนะ

ฉะนั้น ก็ต้องเหลือวิธีที่จะประกันความปลอดภัยได้คือว่า บอกตัวเองนะ นับแต่วาระนี้ จนกระทั่งถึงวาระสุดท้าย คือช่วงของการเตรียมตัวตาย

ช่วงของการเตรียมตัวตาย ไม่ใช่เอาจิตท้ายๆ ไปเตรียม เพราะว่าจิตท้ายๆ นี่ ไม่ได้เรื่องแล้ว ใช้งานไม่ได้แล้ว โดยเฉพาะอย่างยิ่งคนที่กำลังมีภาวะสะลึมสะลือ ช่วยเหลือตัวเองไม่ได้ ไม่สามารถมีสติขึ้นมาตั้งจิตให้เป็นกุศลได้นี่นะ ไม่มีประโยชน์ที่จะไปเตรียมตัวตาย หรือว่าฟังคำเทศน์สอนอะไรต่างๆ หรือว่ามาคิดเอาเองว่าเราจะตั้งจิตอย่างไร

ก็เหมือนกับคนที่ถูกตัดมือตัดเท้าแล้ว ไม่สามารถที่จะลุกขึ้นยืน ลุกขึ้นเดิน ลุกขึ้นวิ่งได้ หรือว่าเอาอาหารตักใส่ปากให้ตัวเองได้อีกต่อไป ถูกตัดมือตัดเท้าไปแล้ว จิตท้ายๆ มันจะคล้ายๆ แบบนั้น

แต่ถ้าหากว่านับแต่วาระนี้เป็นต้นไป เราตั้งใจว่าเราจะเตรียมตัวตาย ไปจนถึงวาระสุดท้าย นี่ตรงนี้เราจะเริ่มเจริญมรณสติแล้ว

คำว่าเจริญมรณสติ มีความหมายอย่างนี้แหละ คือ เราไม่ประมาท มีความสังวรณ์อยู่เสมอๆ ว่า เราอาจตายขึ้นมาเมื่อไหร่ก็ได้ แล้วจิตสุดท้ายในขณะตาย จะไม่มีมาบอกกันนะว่า นี่ เดี๋ยวอีกสิบนาทีคุณจะตาย คนที่อีกสิบนาทีจะตาย ไม่ว่าจะหัวใจตาย ตกต้นไม้ตาย รถชนตาย หรือว่านั่งอยู่บนเครื่องบิน อยู่บนฟ้า น่าจะใกล้กับสวรรค์ชนภูเขาตาย มีเยอะแยะเลย ก่อนหน้านั้นสิบนาที ไม่มีใครเตือน ไม่มีนิมิตหมาย แบบที่พระพุทธเจ้าตรัสบอกว่า ถ้าเป็นเทวดา ก่อนตายจะมีนิมิตหมาย จะมีเหงื่อออกรักแร้ ผิวพรรณเหี่ยวเฉา วิมานอะไรก็เลิกส่องประกายอะไรต่างๆ มีนิมิตหมายเยอะว่า นี่เดี๋ยวจะต้องจุติ ต้องเคลื่อนจากภพเบื้องสูงไปไหนต่อแล้ว นี่เป็นเรื่องของเทวดา

แต่มนุษย์นี่ไม่มี นึกจะตาย ตายเลย แบบฉึบเดียว เมื่อนาทีที่แล้วคุยกันหยกๆ นาทีนี้ตาย แบบนี้มีให้เห็นมาเยอะแยะ มีให้เห็นทุกวัน เพราะว่าวันหนึ่งตายวันละเกือบสองแสนคนนี่ มันต้องมีวิธีตายกันสองแสนแบบ แล้วสองแสนแบบนี้คือไม่มีการเตือนเลยว่าอีกสิบนาทีกำลังจะตายนะ

เหมือนกัน ของเรานี่อยู่นาทีนี้ อีกสิบนาทีข้างหน้า ไม่รู้ว่าจะยังอยู่หรือเปล่า ตรงนี้ถ้าหากว่าเราเตือนตัวเองไว้เรื่อยๆ เวลาที่ไปทะเลาะเบาะแว้งกับใครเขา จะได้เกิดความสังวรณ์ เกิดความรู้สึกขึ้นมาว่า ถ้าตายตอนนี้ ตาย ณ ขณะที่จิตกำลังมีความอาฆาตแค้น มีความอยากเอาเรื่องคน มีความกระเหี้ยนกระหือรือ อยากทำร้าย อยากประทุษร้ายกัน แล้วจิตแบบนั้นนี่สำรวจเข้ามาแล้ว หน้าตามันเป็นยังไง ดูดีกว่าตอนเป็นมนุษย์ปกติที่จิตใจสบาย หรือว่าดูแย่กว่าแค่ไหน เปรียบเทียบอย่างนี้ไปเรื่อยๆ แค่นี้ ถือว่าเป็นการเตรียมตัวตายที่ดีเลิศแล้ว ในวิถีทางของพุทธนะ

คือไม่ใช่ไปท่องแค่ว่า เดี๋ยวเราจะตาย หรือว่า ยังไงเราต้องตายแน่ๆ เอาอะไรไปไม่ได้อะไรแบบนี้ ท่องแบบนกแก้วนกขุนทอง โดยไม่ได้สำรวจเข้ามาในจิตในใจของตัวเองจริงๆ ก็ไม่ได้เกิดความตระหนักขึ้นมาจริงๆว่า ถ้าตายไป ณ ขณะจิตแบบนี้จะเกิดอะไรขึ้น เป็นการตายดี หรือตายร้าย

บางคนบอกว่า ตายดี เพราะว่านอนอยู่ในโรงพยาบาล เปิดแอร์ มีพยาบาลดูแลเป็นสิบๆ คน ... ไม่ใช่ อันนั้นเป็นแค่เปลือกของการตาย แก่นของการตายอยู่ที่จิต ถ้าหากจิตดีขณะตาย เรียกว่าตายดี ถึงแม้ว่าจะขับรถตกเหวก็ตาม

แต่ถ้าหากว่า จิตแย่ อย่างนั้นถือว่าตายร้าย ถึงแม้จะนอนอยู่ในโรงพยาบาล มีพยาบาลคอยเอาอกเอาใจเป็นสิบ มีหมอคอยดูแลวัดไข้อยู่ทุกชั่วโมง อันนั้นไม่นับเป็นการตายดี

จิตแย่ๆ นี่ เรียกว่าตายร้ายเสมอ นะครับ

สรุปคือ ถ้าเราหมั่นสำรวจจิต สำรวจใจว่า มันแย่หรือดีอยู่ ถ้าต้องตายตอนนี้ แค่นี้ เกือบออกใบรับประกันให้ได้เต็มใบแล้วว่า มีสิทธิ์ไปดีแน่ เพราะว่าถึงเวลาจะตายจริงขึ้นมา มันจะเอาคุณงามความดีทั้งหมด และสติที่สะสมมาทั้งชีวิต ว่าเรากำลังคิดดีหรือคิดร้าย

อย่าไปคิดร้าย อย่าไปมัวแต่เสียเวลาด่าคนนี่ เอาเวลาด่าคน มาเอาชีวิตรอด เอาจิตวิญญาณให้งอกงามดีกว่านะครับ พอมีความไม่ประมาทอยู่ จิตไม่มีทางแย่!

________________

รายการปฏิบัติธรรมที่บ้าน ตอน ทะเลาะด่าทอพ่อแม่บาปแค่ไหน?

วันที่ 6 มิ.ย. 63

คำถามเต็ม : หากเราต้องเผชิญหน้ากับความตายนั้น เราควรจะเข้าสมาธิหรือเจริญสติแบบใดหรือคะ?

คือเราต้องเจริญสติรู้อยู่กับปัจจุบันขณะเท่านั้น หรือ เราต้องเข้าฌานคะ ?

ถอดความ : เอ้

รับชมคลิป : https://www.youtube.com/watch?v=Fv8f7KzCK6E

** IG **