ดังตฤณ : พอให้ดูแอนิเมชัน แล้วคุณทำตามไปนะครับ ผมจะพูดไปเรื่อยๆ เพื่อให้เกิดความชัดเจนว่าต้องทำอย่างไร แต่พอจบแล้ว ก็จะให้ทำเองเป็นเวลาประมาณ 5 นาที แล้วเราจะมาดูกันนะครับว่าผลจะเป็นอย่างไร
(1) เริ่มต้นขึ้นมา แทนที่เราจะหายใจเฉยๆ
เราใช้มือมาประกอบช่วย
เหมือนก่อนที่จะหายใจ เราอาศัยฝ่ามือนะครับ
ในท่าช้อนขึ้นมา
เหมือนกับกอบลมขึ้นมา
ให้เป็นตัวช่วยให้ลมเข้าได้แบบมีสติ รู้เนื้อรู้ตัว
(2) แล้วพอมาถึงจุดสุดนะครับ
เราก็อาจทำท่าเหมือนกับ
พนมมือไหว้ครึ่งซีก
แล้วก็คว่ำมือลงไปวางที่หน้าตัก
(3) จุดที่คุณผ่อนลมหายใจออกหมด
แล้ววางมือบนหน้าตักนั่นแหละ
คือจุดที่สำคัญที่สุด
ปกติ คุณหายใจแบบไม่รู้เนื้อรู้ตัวเลยว่า
พอหายใจออกมาหมดแล้ว
ควรจะเริ่มหายใจใหม่เมื่อไหร่
ยิ่งถ้าหากทำสมาธิอยู่ จะมีความเร่งร้อน
อยากเรียกลมเข้าไวๆ
เป็นเหตุให้เกิดความอึดอัด
เป็นเหตุให้เกิดความรู้สึกไม่สบายเนื้อไม่สบายตัว
แล้วก็ทำสมาธิไม่สำเร็จกัน เพราะความอึดอัดนั้น
ยิ่งร่างกายอึดอัดมากขึ้นเท่าไหร่
แนวโน้มคือคุณจะยิ่งฟุ้งซ่านมากขึ้นเท่านั้น
แต่ถ้าหากว่า พอคุณวางมือลง
เอามือขึ้นไป แล้วคว่ำมือลงมา
กอบลมเข้า ดันลมเข้า แล้วก็คว่ำลากลมออกนะครับ
มาจนกระทั่ง ฝ่ามือมาถึงที่สุดที่หน้าตัก
ถ้าคุณทำความรับรู้ ถึงฝ่ามือที่วางนิ่งอยู่บนหน้าตัก
และไม่มีใจเร่งร้อน
คุณจะรู้สึกถึงความสงบระงับ ทั้งทางกาย
และทางจิต
ทางกาย จะรู้สึกว่า
ไม่ต้องขยับมากไปกว่านี้ก็ได้ ยังไม่ต้องขยับตอนนี้ก็ได้ ทางจิต
ก็จะมีความรู้สึกเหมือนกับว่า ไม่ต้องคิดอะไรก็ได้
แค่รู้สึกถึงฝ่ามือก็สบายดีอยู่แล้ว
กิริยาคือ มือหงาย กอบลมเข้า .. รู้สึกถึงฝ่ามือที่หงาย
และช่วยดันลม
คุณจะรู้สึกเลยนะ ทำไปสองสามครั้ง
จะรู้สึกราวกับว่า
ฝ่ามือกับลมหายใจ มีความสัมพันธ์กัน
เหมือนกับพอกอบลมเข้า ลมจะดันเข้าไปได้สะดวกขึ้น
แล้วเวลาที่มือคว่ำ ลากลมออก
คุณก็จะรู้สึกว่ามีความผ่อนคลายมากกว่าเดิม
และที่สำคัญคือ พอวางมือสงบ อยู่กับหน้าตัก
ใจก็จะสงบตาม จะรู้สึกถึงจังหวะหยุดที่จะสงบกาย
สงบใจนะครับ
รู้สึกเลยว่า
ไม่มีความจำเป็นต้องรีบลากลมหายใจเข้า
ต่อเมื่อร่างกายเขาอยากที่จะหายใจเข้าเอง
ตรงนี้ ก็ค่อยเอามือกอบลมขึ้นมาใหม่
พอมีความเคยชินตรงนี้แล้ว คุณจะพบว่าระหว่างวัน
ถึงไม่ใช่มือช่วยไกด์
ก็จะเกิดความรู้สึกถึงลมหายใจเข้าออกได้ง่ายๆ เอง
นี่ก็เหมือนกับเทคนิคของการใช้นิ้ว
ในการไกด์ให้คนที่ยังไม่รู้หนังสือ
ได้อ่านทีละคำ
สายตาไม่ลอกแลก ไม่หลุดโฟกัสไปไหน นี่ก็คล้ายกัน
เพียงแต่ว่า สิ่งที่เราทำกันนี้ เป็นการไกด์จิตด้วยฝ่ามือเท่านั้นเอง
ไม่เกี่ยวกับพลัง
ไม่เกี่ยวกับเรื่องของการฝึกลมปราณอะไรทั้งสิ้นนะ
ใช้มือไกด์อย่างเดียว
แล้วก็ถ้าฝ่ามือรู้สึกถึงความสัมพันธ์กับลมได้
ลมของคุณจะละเอียดขึ้นเรื่อยๆ มีวิตักกะ
สิ่งที่เรียกว่า วิตักกะ ก็คือความชัดเจนว่า
เรากำลังรู้สึกถึงลมหายใจอย่างเดียว
และจะมี วิจาระ ก็เมื่อลมหายใจของเรานี้
มีความยืดยาว
ร่างกายมีความผ่อนคลาย สบาย
และใจไม่อยากวอกแวกไปไหน
มีความรู้สึกว่า
เป็นสุขดีอยู่แล้วกับการรู้ลมหายใจอย่างเดียว
นี่จะเกิดวิจาระขึ้นมา
ทีนี้จะมีข้อสังเกตด้วย บางคน ตอนนี้
ลองสังเกตดูนะ
เหมือนกับว่าคุณจะรู้จังหวะการหายใจดีขึ้น
สามารถลากลมเข้าได้ช้าลง
และปล่อยลมออกได้ช้าลงตามไปด้วย
จะยิ่งมีความผ่อนคลาย จะยิ่งมีความสุข
จะยิ่งมีความรู้สึกว่า ไม่อยากไปไหน
จิตอยากอยู่กับลมหายใจแค่นี้แหละ
ลมหายใจอันเป็นเครื่องสบาย ทั้งกับกายและจิต
จะยาวขึ้นเรื่อยๆ
จังหวะจะเป็นอย่างนี้นะ จะยืดยาวออกไป
แทนที่เราจะลากเข้า ตามอัตราเร็วแบบที่เราคุ้นเคย
จะลากเข้าช้าๆ แล้วก็ปล่อยออกช้าๆ
ได้โดยไม่อึดอัด โดยไม่ทรมาน
และสำคัญ อย่าลืมนะครับ
พอมาวางฝ่ามือลงบนหน้าตัก
ทำความรู้สึกว่า ถึงจังหวะหยุด
ไม่ต้องรีบร้อนที่จะลากลมหายใจเข้าก็ได้
พอร่างกายเขาหิวลมจริงๆ เราค่อย ลากเข้าใหม่
โดยใช้ฝ่ามือไกด์เช่นเดิม รอบแล้วรอบเล่า
ในที่สุด
คุณจะรู้สึกว่าลมหายใจของคุณไม่เป็นที่สะดุด ไม่หยุดที่จะรู้
คราวนี้ ผมจะให้เวลาพวกคุณนะครับ 5 นาที
แล้วหลังจาก 5 นาที เรามาดูกันว่า
จะเกิดอะไรขึ้น
คุณจะเกิดประสบการณ์ชนิดไหนนะ
(ทำสมาธิร่วมกันโดยใช้แอนิเมชัน
ฝ่ามือไกด์ลมหายใจ)
ห้านาทีผ่านไปนะครับ นี่คือ ห้านาทีผ่านไป
ถ้าใครรู้สึกถึงลมหายใจได้ตลอด
ก็คงจะพบว่าผ่านไปเร็วมาก
ขอช่วยทำโพลด้วยนะครับว่า
คุณสามารถรู้สึกถึงลมหายใจเข้าออกได้ชัดเพียงใด มี 3 ตัวเลือก
รู้สึกชัดตลอด / รู้สึกชัดบ้าง
ไม่ชัดบ้าง / ไม่รู้สึกเลย
ช่วยแชร์ด้วยนะครับว่าประสบการณ์ของคุณ
หลังจากใช้ฝ่ามือในการช่วยไกด์ลมหายใจ
รู้สึกอย่างไร
เดี๋ยวจะมาพูดถึงผล แล้วจะบอกด้วยว่า
มีความสำคัญอย่างไร กับอนาคต
บนเส้นทางการทำสมาธิ และเจริญสติของคุณนะครับ
เอาตามจริงนะ ตอบมาตามจริง
การโหวต
ไม่ใช่เพื่อที่จะเอาชนะคะคานอะไรทั้งสิ้น
แต่โหวตเพื่อจะแชร์ว่าเราทำสมาธิมาด้วยกัน
แล้วประสบผลสำเร็จร่วมกันอย่างไร
รู้สึกชัดตลอด 56% คือ 519 คนนะครับ
รู้สึกชัดบ้าง ไม่ชัดบ้าง 43% คือ
399 คน
ไม่รู้สึกเลย 10 คน .. 1% นะครับ
เกินความคาดหมายนะ ผมกะไว้แค่ประมาณ 90%
นี่มาถึง 99% เลย ถือว่าโอเคเลยนะ
ไม่ได้มาเอาแพ้เอาชนะ ไม่ได้มาบอกว่าใครดี
ใครไม่ดีอะไรนะครับ
แต่จะบอกว่า มีความหมายอย่างไร
ความหมายคือว่า พวกที่บอกว่า รู้ชัดได้ตลอด
ผมรับประกันว่าคุณมีสิทธิ์เข้าถึงปฐมฌาน
ในเวลาไม่นาน
เพราะว่าจะมีขั้นต่อๆ ไปที่เมื่อเกิด วิตักกะ
วิจาระ นานๆ เข้า ต่อเนื่องเข้า ..
นี่แค่ 5 นาที แต่ถ้าต่อเนื่องไปอีกครึ่งชั่วโมง
สิ่งที่เกิดขึ้นคือความชุ่มฉ่ำ แน่นอน
เป็นธรรมชาติทางกาย เป็นธรรมชาติทางจิต
และจากนั้น เราก็จะมีความสามารถ ในการศึกษาอานาปานสติสูตรร่วมกัน
ว่าที่พระพุทธเจ้าให้ทำไป
เริ่มต้นจากการให้รู้ลมหายใจเข้า หายใจออก
ธรรมดาๆ อย่างนี้
มีขั้นตอนต่อไปอย่างไร
เพื่อให้ถึงเป้าหมายสูงสุดของพุทธศาสนา
สำหรับท่านที่บอกว่า รู้ชัดบ้าง ไม่ชัดบ้าง
ก็มีสิทธิ์ คืออาจไม่เร็ว แต่ว่ามีสิทธิ์แน่นอน
ส่วนท่านที่บอกว่าไม่รู้สึกเลย
อยากให้ลองย้อนกลับไปทบทวนดูนะ ดูใหม่
เพราะเดี๋ยวผมจะทำเป็นคลิปออกมา
คือคลิปตอนนี้ ยิ่งวันยิ่งเยอะ ยิ่งยาว ก็เลยช้า
ไม่ทันใจผมเอง (หัวเราะ)
แต่ถ้าทำคลิปเสร็จออกมาแล้ว
ก็จะมีความชัดเจนมากขึ้นนะครับ
ลองย้อนกลับมาทำใหม่ แล้วดูว่ามีอะไรดีขึ้นไหม
ที่บอกว่าไม่รู้สึกเลย
คือผมเผื่อไว้สำหรับคนที่หัวยุ่งจริงๆ
แล้วก็เหมือนไม่พร้อมจะทำสมาธิด้วยกันในขณะไลฟ์
อาจอยู่ในสถานที่ที่ไม่เหมาะ
หรือว่าอาจไม่กล้าทำให้คนทางบ้านดู
ยกมือยกไม้อะไรแบบนี้
แต่เชื่อเถอะว่า ถ้าคุณเต็มใจทำ
คือมีความเต็มใจทำจริงๆ ไม่ใช่แกล้งบอกว่า
ทำเท่าไหร่ก็ไม่ได้อะไรแบบนี้
ถ้าทำตามที่ผมบอกไว้เป๊ะๆ จริงๆ คุณจะรู้สึกได้
แล้วก็จะมีพัฒนาการมากขึ้นไปเรื่อยๆ
นี่เป็นผลประโยชน์ของคุณเองนะ และบอกไว้ว่า
ถ้าคุณพยายามแล้ว เต็มใจทำแล้ว
แต่บอกว่าไม่รู้สึกอะไรเลย
ไม่สามารถตามลมหายใจเข้าออกได้
ไม่สามารถรู้ลมหายใจเข้าออกได้
แปลว่า
คุณอาจต้องปรับเรื่องของชีวิตประจำวันนิดหนึ่ง
ถือศีลให้ได้สัก 2 ข้อ .. 2 จาก 5 ข้อ
หรือไปหมกมุ่นกับเรื่องฟุ้งๆ เรื่องยุ่งๆ
ทางอารมณ์ให้น้อยลง
หรืออาจเป็นไปได้ คือถ้าคุณอยู่ในสภาพแบบว่า
ซึมเศร้าอยู่อย่างหนัก ก็อาจตามลมไม่ได้เลยจริงๆ
แต่ถ้าคุณเต็มใจ และคุณลองฝึก
ลองพยายามทำตามขั้นตอนที่ผมว่าไว้ก่อนช่วงให้นั่งสมาธิ
ทำแบบเป๊ะๆเลย รับประกันว่าอย่างไรก็ต้องทำได้
ตราบใดยังมีชีวิตแบบมนุษย์
ยังมีเลือดเนื้อแบบมนุษย์อยู่
ที่ให้ยกทีละข้าง ก็ไม่เกี่ยวกับเรื่องพลังอะไรทั้งสิ้น
แต่เกี่ยวกับว่าไม่ให้คุณเมื่อย
เพราะถ้าทำสองข้างไปพร้อมๆ กัน
หรือทำข้างใดข้างหนึ่ง ข้างเดียว
ในที่สุดจะเมื่อย มีเหตุผลหมด
เพราะฉะนั้น ไม่ต้องกลัวว่ามาให้ทำอะไรประหลาดๆ
หรือว่าเป็นลัทธิใหม่ ใช้มือในการช่วยหายใจ
หายใจเองไม่ได้ต้องใช้มือช่วย ไม่ใช่อย่างนั้นนะ
นี่เป็นการช่วยไกด์ให้รู้สึกถึงลมหายใจนะครับ
_____________________
รายการปฏิบัติธรรมที่บ้าน ตอน นับหนึ่ง –
สมาธิวันแรก
- ช่วงแอนิเมชัน ฝึกใช้ฝ่ามือไกด์ลมหายใจ
วันที่ 31 กรกฎาคม 2564
ถอดคำ : เอ้
รับชมคลิป : https://www.youtube.com/watch?v=calH-PLINwQ&t=175s
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น