ผู้ถาม : ที่ภาวนาอยู่ จะใช้พุทโธ คือลมหายใจเข้าพุท ออกโธ
ทุกครั้งที่นั่ง รู้สึกเหมือนจิตไหลลงร่อง
เหมือนจะไปอึนๆ รู้สึกเหมือนเข้าภวังค์ก่อนหลับ จะลงร่องประมาณอย่างนี้ทุกครั้ง ไม่ธรรมชาติเหมือนตอนเดินแล้วรู้สึกตัว
อยากขอคำแนะนำค่ะ
ดังตฤณ : ถ้ารักที่จะภาวนาแบบพุทโธนะ .. ผมจะขึ้นภาพให้ดูในเฟสบุ๊คนะ
(หมายเหตุผู้ถอดคำ: ภาพตัวอักษรคำว่า พุทโธ พุทโธ พุทโธ)
เวลาเราอ่านหนังสือ จะมีเหมือนเสียงกระซิบอยู่ในหัว
อันนี้ก็เหมือนกัน คือถ้าเราเขียนคำว่า พุทโธ พุทโธ
พุทโธ ไว้ แล้วเราไปอ่านดู แล้วจำไว้ว่า เสียงพุทโธที่เกิดเป็นคำกระซิบขึ้นในหัว
เป็นอย่างไร.. พุทโธ พุทโธ พุทโธ .. ให้จำเสียงนั้น ระดับเสียงนั้นไว้สม่ำเสมอ
จะทำให้จิต เปลี่ยนจากโหมดคิดแบบสุ่ม ให้กลายเป็นคิดแบบที่มีทิศทางแน่นอนนะครับ แล้วก็ทำให้น้ำหนักไม่กระโดดนะ
น้ำหนักคนภาวนาพุทโธส่วนใหญ่นี่ มักจะกระโดดนะครับ
บางทีนี่แผ่วบ้าง บางทีดังบ้าง บางทีหนักบ้าง บางทีเหมือนกับบางๆ เบาๆ ทำให้จิตเกิดอาการอย่างที่คุณว่า
บางทีจะไหลไปเข้าร่องอะไรอย่างหนึ่ง เป็นภวังค์น่ะ .. เป็นภวังค์ชนิดหนึ่ง อันเกิดจากการที่จิตไม่เป็นสมาธิจริง
แล้วการภาวนาพุทโธ
ส่วนใหญ่เลยคิดคำว่าพุทโธอย่างเดียว ซึ่งถ้าหากว่า เป็นคำที่มีความสม่ำเสมอ น้ำหนักเสียงกระซิบ
สม่ำเสมอเป็นเส้นตรงแล้วมีจังหวะจะโคนที่คงเส้นคงวา ก็อาจจะเป็นสมาธิได้
แต่ถ้าหากว่า ขึ้นต้นมามีความชัดเจน แต่เสร็จแล้ว
ค่อยๆ แผ่ว แล้วเราไม่รู้ตัวว่าแผ่วไปตั้งแต่เมื่อไหร่ จิตจะมีความคล้ายๆ ไหลไป เหมือนกับเคลิ้ม
ก็ทำให้เกิดอาการอย่างที่คุณว่าได้เช่นกัน
ทีนี้ ถ้าเราจะภาวนาพุทโธ ผมแนะนำ อย่างที่เมื่อกี้บอกไปนะครับ
ลองไปเขียนใส่กระดาษดู .. พุทโธ พุทโธ พุทโธ เอาสักห้าคำ
ต่อหนึ่งบรรทัด เสร็จแล้วอ่าน
อ่านธรรมดาๆ เหมือนกับอ่านหนังสือทั่วไป และจำไว้ว่าเสียงพุทโธที่เกิดขึ้นในหัว มีความสม่ำเสมออย่างไร
เป็นเสียงกระซิบประมาณไหน แล้วเอาไปภาวนาด้วยเสียงกระซิบนั้นแหละ ที่สม่ำเสมอนั่นแหละ
แล้วสังเกตดูว่าจะดีขึ้น
นอกจากนั้น ขอให้สังเกตด้วยว่า มีความสัมพันธ์กันกับลมหายใจของเราอย่างไร
ถ้าหากว่าเสียงพุทโธแผ่วๆๆ ไป แล้วลมหายใจของเรา
แผ่วไปด้วย นั่นแสดงให้เห็นว่าจิตของเรา ลอยไปตามความแผ่วของพุทโธในหัว แล้วก็ทำให้ระบบการหายใจในร่างกาย
หรือว่าความรู้เนื้อรู้ตัว แผ่วตามไปด้วย ก็จะเกิดภวังค์แบบที่คุณว่าได้เช่นกัน
แต่ถ้าหากเรามองออก อ่านเกมออกว่า เวลาที่เราภาวนา
พุทโธ พุทโธ พุทโธ ในหัวอย่างสม่ำเสมอ แล้วมีความรู้เนื้อรู้ตัวอยู่ในอิริยาบถไหน แล้วก็หายใจยังยาว
ยังสั้นดี อยู่เป็นปกติหรือเปล่า
ถ้าเป็นแบบนั้น จะพบว่าสติ สามารถเลี้ยงตัวได้นานขึ้นนะครับ
แล้วก็มีความพร้อมที่จะ พอลงเป็นสมาธิแล้วนี่ ไม่ไหลเข้าสู่ภวังค์
ส่วนใหญ่ที่ภาวนาพุทโธ ที่ผมสังเกต จะลืมลมหายใจ
ลืมเนื้อลืมตัว ไปอยู่กับพุทโธแบบเคลิ้มๆ อย่างเดียว
แล้วพออยู่กับพุทโธเคลิ้มๆ อย่างเดียว ผลที่ตามมาในระยะยาวคือว่า
จะเป็นคนที่ .. เหมือนกับสะกดให้ตัวเองนี่ เข้าไปอยู่ในภวังค์ของคำบริกรรมที่แผ่ว หรือว่าที่ไม่ชัด
มีความไม่ชัดเจน แล้วก็เลยพลอยทำให้จิตของเรานี่ เก็บเข้าข้างใน ม้วนพับเก็บเข้าข้างในแบบไม่มีสตินะ
ผู้ถาม : ขอบคุณมากๆ เลยค่ะ รู้สึกตอนนี้จะติดตรงนี้
คือเหมือนเข้าไปม้วนอยู่ข้างในตลอดเลย แล้วบางทีก็ฝืนพยายามดันขึ้นมา
แต่รู้สึกไม่เป็นธรรมชาติ
ดังตฤณ : ของคุณ จริงๆแล้วลักษณะจิตแบบนี้ เหมาะที่จะแผ่เมตตา
เพราะว่าเป็นจิตที่เปิด แล้วก็ถ้าภาวนาผิดนี่ น่าเสียดาย
ไม่ได้บอกว่า พุทโธ ผิดนะแต่ว่า เรื่องการภาวนา
แค่องศาเดียวนี่นะ จะเปลี่ยนจาก บางทีจิตดีๆ กลายเป็นจิตเสียๆ ไปได้เลย
จำไว้ หลักการนะ ถ้าเราทำสมาธิหรือว่าภาวนาแบบไหนก็ตาม
หากพบว่าตัวเองนี่ เปลี่ยนจากลักษณะใจที่เปิดๆ อยู่ดีๆ กลายเป็นใจที่ปิด เปลี่ยนจากจิตที่พร้อมจะมีสติ
กลายเป็นจิตที่มึนๆ ไม่รู้เนื้อรู้ตัว ไม่สามารถที่จะเอามาตั้งสติได้ ให้รีบเปลี่ยนแปลง
แล้วก็สำรวจ
คือ บางทีนี่เราไปถามใครใกล้ตัว หรือคนที่นึกว่าเขาน่าจะรู้
บางทีเขาอาจจะให้คำนะนำอะไรมา ซึ่งก็ไม่รู้แหละว่า เขาจะรู้ทางออกจริงๆ หรือเปล่า
แต่อันนี้ บอกตามที่พระพุทธเจ้าท่านตรัสไว้ง่ายๆ
เลยนะ
เราสำรวจตัวเองได้เลยว่า ถ้าหากว่าเราภาวนาแบบไหน
แล้วกุศลธรรมเจริญขึ้น อันนั้นแปลว่าดี
กุศลธรรมเจริญขึ้น ก็คือสติดีขึ้น
มีความรู้เนื้อรู้ตัวมากขึ้น จิตใจรู้สึกว่าผ่องใส มีความพร้อมที่จะไปรู้ไปเห็น เรื่องของภาวะทางกายทางใจ
อันนี้ดี อันนี้ยืนยันได้ว่าเรามาถูกทางนะครับ
แต่ถ้าหากว่า เราจะภาวนาแบบไหนก็ตาม ไม่ต้องไปวัดว่าสำนักไหนอะไรอย่างไร
แต่ถ้าเราภาวนาไปแล้ว จิตเปลี่ยนจากกุศล เป็นอกุศล เปลี่ยนจากมีสติที่คมอยู่ดีๆ กลายเป็นสติทื่อลงๆ
นี่อย่างนี้ไม่ถูกแล้ว
ถ้ารักจะภาวนาพุทโธ จำไว้นะ เสียงกระซิบในหัวนี่สำคัญมาก
อันนี้ผมเห็นเป็นปัญหา ของคนที่ภาวนาพุทโธจริงๆ คือ
ถ้าไม่เข้าใจจริงๆว่าเสียงในหัว ต้องอยู่ในระดับไหน ถึงจะทำให้สติดีขึ้นๆ นี่ ส่วนใหญ่
ภาวนาพุทโธไปแล้วกลายเป็นว่า ไปต่อในทางการเจริญสติยาก แล้วก็ติดอยู่แค่คำนั้น คำแค่พุทโธ
พุทโธ ที่ตัวเองทำผิดอยู่ ภาวนาผิดอยู่
บางที คิดงานคิดการอะไร อยู่ๆ มีคำว่าพุทโธผุดขึ้นมา
แล้วก็ไม่สามารถที่จะออกจากคำบริกรรมพุทโธนั้น เนื่องจากว่าโครงสร้างของจิตใจ จะเรรวนมากขึ้นเรื่อยๆ
ถ้าหากว่าเสียงพุทโธในหัวของเรา ไม่ใช่ระดับที่ถูกต้อง
คุณสังเกตง่ายๆ นะ .. อันนี้พูดถึงคนอื่นนะครับ ..
เสียงพุทโธในหัวของคุณ ถ้าหนักบ้าง เบาบ้างตามใจชอบ หรือบางทีขาดหายไปช่วงหนึ่ง แล้ววกกลับมารัวๆ
แปบหนึ่ง แล้วหายไปอีก
อย่างนั้นคือความเคยชินที่ไม่ดีนะ แล้วก็จะทำให้สติขาดหาย
เลอะเลือนได้ แบบบางที คุณคิดอะไรอยู่ คุณจะลืมไปเฉยๆนะ แบบนี้เป็นพุทโธที่นอกจากไม่ส่งเสริม
ไม่เกื้อกูลให้เกิดสติแล้ว ยังเป็นพุทโธที่อันตรายด้วยนะ
พุทโธที่แท้จริง ความหมายของพุทโธนี้ ก็คือ ผู้รู้
ผู้ตื่น ผู้เบิกบาน แล้วครูบาอาจารย์ท่านสอนว่า ภาวนาพุทโธ พุทโธไป ถ้าหากว่าถูกทางนี่
จิตจะเกิดความสงบ แล้วก็คำว่าพุทโธจะหายไป
นั่นเพราะอะไร เพราะว่าเดิมนี่ คนเราคิดแบบสุ่มอยู่
จิตไม่สงบ เต็มไปด้วยความคิดสุ่มสี่สุ่มห้าส่งเดช
แต่พอเอาคำว่าพุทโธมาบริกรรม ถ้าหากทำได้อย่างถูกต้อง
จะเปลี่ยนโหมดความคิดแบบสุ่ม ให้กลายเป็นความคิดที่แน่นอน จากพายเรือวนอยู่ในอ่าง
ให้กลายเป็นความคิดที่เดินเป็นเส้นตรง แล้วพอเดินเป็นเส้นตรงแล้ว จิตก็ถึงจุดหนึ่งที่เกิดเป็นสมาธิขึ้นมา
พอเกิดสมาธิ แบบที่เป็นสมาธิจริงๆ แบบที่จิตเปิด
เกิดความสบาย เกิดความโล่ง เกิดความเป็นกุศลเต็มดวงขึ้นมา ความคิดก็ดับหายไป
รวมทั้งพุทโธด้วย เพราะพุทโธ อยู่ในระนาบของความคิด
อันนี้เป็นเครื่องวัดว่า
เราบริกรรมพุทโธมาถูกต้อง คำว่าพุทโธในหัวของเรา มีความคงเส้นคงวา เราเป็นคนที่ไม่ได้พุทโธแบบเหลวไหล
ไม่ได้พุทโธแบบสะเปะสะปะ เป็นพุทโธแบบเดินเป็นเส้นตรง
อันนี้ต้องฝากไว้ด้วยนะ ภาวนาพุทโธ มีได้ทั้งขึ้นฟ้าแล้วก็ลงเหวนะ
ของคุณลองไปสังเกตดูนะครับ เขียนใส่กระดาษ คำว่าพุทโธ
พุทโธ มีเว้นวรรค แล้วก็อ่านเหมือนอ่านนหนังสือธรรมดา แล้วจำคำเสียงกระซิบในหัวไว้
ให้มีความชัดเจน ดูผลว่าจะแตกต่างไปอย่างไรนะครับ
ถ้าการภาวนาของเราแตกต่าง สิ่งที่เห็นเลยคือว่า
ในระหว่างวัน สติของเราจะดีขึ้น เวลาที่เรามาระลึกถึงลมหายใจจะชัดขึ้น เวลาที่เรามารู้ว่ากำลังอยู่ในอิริยาบถไหน
อิริยาบถนั้นจะปรากฏต่อใจ โดยไม่ต้องฝืนไม่ต้องพยายามนะ
อันนี้คือเรียกว่าเป็นการภาวนาพุทโธอย่างถูกต้องนะครับ
__________________
ภาวนาพุทโธทุกครั้งจิตเหมือนจะลงร่อง
คล้ายเข้าภวังค์เหมือนเกือบหลับ ขอคำนะนำค่ะ
รายการปฏิบัติธรรมที่บ้าน
ตอน ถามตอบเกี่ยวกับการเจริญสติ
วันที่ 8 พฤษภาคม 2564
ถอดคำ : เอ้
รับชมคลิป : https://www.youtube.com/watch?v=6lZWnc7c-G0
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น