เบื่อโลกเบื่อชีวิตเป็นบางวัน แก้อย่างไร

ดังตฤณ : อาจจะไม่ได้มีรายละเอียดที่ชัดเจนนะครับว่า นั่งสมาธินั่งอย่างไร หรือว่าสวดมนต์แล้ว เกิดความรู้สึกอย่างไรขึ้นมา นะครับ

 

พูดจุดนี้ก่อนแล้วกัน ตอบคำถามจุดนี้ก่อนที่บอกว่าเบื่อโลกนี่นะครับ จะมีเบื่ออยู่สองแบบ เบื่อโลกภายนอก กับ เบื่อโลกภายใน นะครับ

 

แล้วก็มีรูปแบบทางอารมณ์ อีกสองชนิดเช่นกัน เบื่อด้วยความรู้สึกว่า เฉยๆ กับ เบื่อแบบมีโทสะ คือ เบื่อแบบที่เหมือนกับจุกอก อยากจะดิ้นอยากจะหนี อย่างนั้นเรียกว่า เบื่อแบบมีโทสะ

 

แต่ถ้าเบื่อแบบที่ใจนี่ ไม่มีอะไรเลย ว่างเปล่า เฉย มีอุเบกขาจริงๆ ทั้งกับโลกภายนอกและกับโลกภายใน อย่างนี้นี่ เรียกว่าเป็นเบื่อแบบที่นักเจริญสตินี่ อยากจะได้กัน

 

สิ่งที่เราอยากจะได้ ในก่อนที่จะบรรลุมรรคผล นะครับ คือความอยากเบื่อ 

 

คือถ้าไปไม่ถึงความเบื่อ ก็จะไม่มีความอยากทิ้ง แล้วถ้าไม่มีความอยากทิ้ง มรรคผลก็ไม่เกิด นะครับ

 

อันนี้ ต้องเข้าใจก่อนว่าเบื่อแบบโลกๆ กับเบื่อแบบธรรมะ ในการเจริญสติจริงๆ นี่ แตกต่างกันอย่างไร 

 

เบื่อแบบธรรมะนี่ นะครับ ไม่เจือด้วยโทสะ มีแต่เมตตา มีแต่ปัญญา มีแต่อุเบกขา ปรากฏขึ้นกับจิตที่ว่าง จากอารมณ์ยุ่งเหยิงทั้งหลาย 

 

แต่ถ้าเบื่อแบบมีโทสะ เบื่อแบบ เบื่อๆ อยากๆ อย่างนี้ ก็จะออกแนว โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ตามที่คุณเล่ามานี่ บอกว่า บางวันก็ไม่ได้นั่งสมาธิ นะครับ นั่งสมาธิแค่เป็นบางวันนี่ ก็น่าสันนิษฐานว่า .. ความเบื่อนี่เป็นความเบื่อแบบเจือด้วยโทสะ นะครับ 

 

โดยเฉพาะอย่างยิ่ง บอกว่า ไม่อยากทำอะไรแม้แต่หายใจ คือแปลว่าลมหายใจ มาช่วยให้จิตของเรานี่ ถูกปรุงแต่งเป็นกลางไม่ได้ เป็นอุเบกขาไม่ได้ 

 

เพราะว่าหน้าที่อย่างหนึ่งของอานาปนสติ ของผู้เจริญสติที่ถูกต้อง

จะมีลมหายใจเข้าออก อย่างรู้ว่ากำลังปรากฏอะไรอยู่ นะครับ

กำลังมีอารมณ์ที่เป็นบวกหรือเป็นลบ เป็นกุศลหรืออกุศล เป็นสว่างหรือเป็นมืดในลมหายใจนั้นๆ 

 

ถ้าหากว่า เราเห็นว่าลมหายใจไม่เที่ยงได้ ก็จะลากจูงความเห็นเช่นกัน ว่า

ภาวะสว่าง มืด เบื่อ หรือว่า อยาก ในแต่ละลมหายใจนี่ ก็ไม่เที่ยงเช่นกัน

 

เห็นลมหายใจไม่เที่ยงได้ อารมณ์ที่มากับลมหายใจก็ไม่เที่ยงได้

 

ทีนี้ ถ้าเราบอกเบื่อกระทั่ง ไม่อยากแม้แต่จะหายใจอย่างนี้ คือ ..ก่อนอื่นให้มองเห็นนะครับ ว่าจิตของเรา ไม่ได้อยู่กับการเจริญสติ

ถ้าเป็นการเบื่อแบบไม่ได้เจริญสติ สันนิษฐานว่าเบื่อแบบเจือด้วยโทสะ

 

เมื่อเห็นนะครับ เมื่อเห็นภาพรวมอย่างนี้แล้ว ให้มองว่า การเบื่อของเรา ณ เวลาที่เบื่อ ในมุมมองของนักเจริญสติ จะมองว่าเรากำลังเบื่อ แบบไม่รู้อะไรที่ถูกต้อง ไม่รู้อะไรที่ถูกทาง

 

เตือนตัวเองเลย จุดที่เบื่อนะครับ เห็นว่ากำลังหลังตรง หรือหลังงอ

ถ้ากำลังหลังงออยู่ หรือว่าก้มหน้าก้มตาอยู่ ให้บอกตัวเองว่า นั่นคือเหตุปัจจัยเสริมความเบื่อ แบบเจือด้วยโทสะ เบื่อแบบที่มีอาการเจ่าจุก 

เบื่อแบบที่มีอาการเหมือนกับ จิตนี่ กระจุกเข้ามาเป็นจิตแบบเล็กๆ 

 

ทีนี้ถ้าเรามองเห็นว่า ลักษณะการเบื่อของเรา เป็นไปในแบบที่ไม่เกิดประโยชน์ เป็นไปในแบบที่จะทำให้จิตกระจุก นะครับ 

เราก็มองต่อว่า ถ้าลองเปรียบเทียบว่า ถ้าเชิดหน้าขึ้นมา คอตั้งหลังตรง แล้วหายใจยาวขึ้น ความเบื่อมันหายไปไหม

 

ถ้าหากว่าเห็นความเบื่อหายไป ให้รู้เลย ว่าที่ผ่านมาความเบื่อแบบโลกๆ ของเรา เบื่อแบบเจือด้วยโทสะนี่ เป็นความเบื่อแบบสูญเปล่า

 

แต่ถ้าหากว่า ความเบื่อนั้น มาได้สติบวกเข้าไป เห็นความเบื่อนั้นเกิดจากอาการทางกาย ที่ตั้งอยู่ในท่าที่หลังงอ ก้มหน้าก้มตา

 

ก็เปลี่ยน เปลี่ยนขึ้นมาเชิดหน้า แล้วก็คอตั้งหลังตรง แล้วมันต่างไปได้ ..นี่ ให้บอกตัวเองว่า เราเห็นความไม่เที่ยงของความเบื่อแล้ว จากเหตุปัจจัยที่แตกต่างไป

 

เหตุปัจจัยเดิม นะครับ เป็นไปในทางที่ร่างกาย จะปรุงแต่งให้เกิดความเบื่อแบบเจ่าจุกมากขึ้น แต่การยึดคอตั้งหลังตรง แล้วสังเกตลมหายใจที่ยาวขึ้น นี่ จะทำให้ความเบื่อนี่แสดงความไม่เที่ยงออกมา นะครับ 

 

พอเราเห็นอย่างนี้ แล้วทำอย่างนี้ได้บ่อยๆ คือ ไม่ต้องทำให้ได้ตลอดเวลานะ ทำแป๊บหนึ่ง ให้ได้ครั้งหนึ่ง แล้วอีกชั่วโมงต่อมา ค่อยสังเกตอีกทีก็ได้ เวลาเกิดความรู้สึกเบื่อแบบเจ่าจุก นะครับ 

 

อย่างนี้นี่ ก็จะค่อยๆ เป็น ค่อยๆ ไป ตามลำดับ จะรู้สึกว่า เราขึ้นมาจากหล่มความเบื่อ หล่มทรายดูดของความเบื่อนี่ ค่อยๆ เขยิบตัวขึ้นมา พ้นขึ้นมาเรื่อยๆ จนกระทั่งแรงดึงดูดของความเบื่อนี่ ดูดเรากลับลงสู่บ่อทรายดูดไม่ได้อีก นะครับ

 

เพราะเรามีฐานที่ตั้งใหม่ คือ มีสติ เห็นว่าภาวะทางกาย กำลังเป็นอย่างไรอยู่ หลังตรงหรือหลังงอ หรือ ภาวะทางใจของเรา กระจุกแบบที่อึดอัดอยู่ข้างใน หรือว่าแผ่ออกสบาย

 

ถ้าจิตแผ่ออกสบายนะ จะไม่มีความเบื่อหรอก จะมีแต่ความรู้สึกกลางๆ อย่างมากที่สุดนี่ กลางๆ

การเบื่อแบบ เบื่อ ไม่อยากไปวุ่นวาย ไม่อยากไป .. อยากโน่นอยากนี่ ประสาโลกๆ อีกแล้ว

แต่อยากมาอยู่กับภาวะทางจิตที่มีสติ แล้วก็เห็นสภาพทางกายเห็นสภาพทางใจ ตามจริง ตามที่กำลังปรากฏอยู่ในภาวะปัจจุบัน ยิ่งดูยิ่งไม่เบื่อ

นี่ อย่างนี้ถึงจะถูกต้อง เป็นความเบื่อที่ถูกต้อง นะครับ

_____________

คำถามเต็ม : อยู่ๆ ก็เบื่อโลกเบื่อชีวิต ไม่อยากทำอะไรแม้แต่จะหายใจ เป็นบางวัน นานๆ ครั้ง ค่ะ ควรมีความคิดหรืออุบายอะไรดีคะ  ปกติสวดมนต์ทุกวัน นั่งสมาธิบางวันค่ะ

รายการปฏิบัติธรรมที่บ้าน ตอน สวดมนต์ลดความฟุ้งซ่าน คลับเฮ้าส์

วันที่ ๖ มีนาคม ๒๕๖๔

ถอดคำ : จูหลีผิง

ตรวจทาน : เอ้

ชมคลิป : https://www.youtube.com/watch?v=V6FFskUIZ_A

** IG **