ผู้ร่วมรายการ : เวลาที่มีอะไรกระทบเรา เรามีความรู้สึกปรุงแต่งไปในทางที่ไม่ดี เผลอคิดเรื่องที่ไม่ดีทั้งๆเหมือนกับมันปรุงไปเอง เหมือนเราไม่ทันมีสติ แต่มันเผลอไปคิดไม่ดีแล้ว เราจะแก้ไขยังไง คะ
ดังตฤณ : ก่อนอื่นให้นิยามตัวเองนะว่าเราเป็นคนอ่อนไหวเป็นคนเซนซิทิฟ (sensitive) กับแรงกระทบนะครับ บางทีเรื่องไม่เป็นเรื่องก็เก็บมาคิด คิดวน คิดมาก คิดไม่หยุด พอเห็นเป็นอาการของใจของตัวเองว่าใจของเราอยู่ในภาวะอ่อนไหว พร้อมที่จะสั่นไหว พร้อมที่จะโคลงเคลง พร้อมที่จะหมุนซ้ำหมุนวนอยู่กับเรื่องไม่เป็นเรื่อง จะเรื่องเป็นเรื่องก็ตาม หรือไม่เป็นเรื่องก็ตามเนี่ย มันพร้อมที่จะหมุนวนอยู่กับตรงนั้น เราก็จะเข้าใจมองเห็นตัวเองว่า จิตของเรามีภาวะอย่างนี้ มีภาวะที่ไม่เป็นสมาธิ มีภาวะที่อ่อนไหวง่ายกระทบง่าย แล้วก็พายเรืออยู่ในอ่างง่าย
เพื่อที่ถอนตัวเองออกมาจากภาวะอย่างนี้ เราไม่ใช่แค่ฝึกเล่นๆ ไม่ใช่แค่ฝึกว่า เออเนี่ยฉันจะมาทำขนม จะมาเริ่มต้นอะไร แล้วก็ทำขนมเสร็จง่ายๆ มันไม่ใช่แบบนั้น
คำถามของคุณคือคำถามเงินล้านของชีวิต คือคำถามทองคำ คือคำถามระดับเพชรพลอยของชีวิตนะครับ มันเป็นคำถามเปลี่ยนชีวิต มันเป็นคำถามยกระดับชีวิต เพราะฉะนั้นอย่าคาดหวังว่าคุณจะทำอะไรแค่ง่ายๆแป๊บๆแล้วมันจะได้ผล แต่จะต้องคาดหวังว่า คุณจะต้องใช้ความพยายามที่ต่อเนื่อง แล้วก็ใช้ความรู้ที่ถูกต้องตรงตามกลไกธรรมชาติของจิตนะครับ
เวลาที่เกิดสิ่งกระทบ สิ่งแรกที่จะทำให้เกิดสติขึ้นมาได้ คุณสังเกตจิตตัวเองมันมีอาการคิดวนแรงหรือว่าเบา ถ้ามีอาการคิดวนแรงๆ มันจะมีอาการแบบใจเนี่ยนะ คับอกคับใจ มีอาการบอกว่าขมวดคิ้วนิ่วหน้าก้มหน้าก้มตา แล้วตาเนี่ยมันจะโฟกัสไปไม่ได้ไกล มันจะเห็นอะไรได้แค่ใกล้ๆ นี่คืออาการคิดวนแบบรุนแรง
แต่ถ้าคิดวนแบบอ่อนๆ คุณจะมีความรู้สึกว่า ตามันมีอิสระพอสมควร สามารถทอดมองไปทางไหนได้นะครับ แล้วใจเนี่ยถึงแม้ว่ามันจะมีความวกวนอยู่ มันจะมีความฟุ้งจัดอยู่บ้าง มันจะยังเหลือที่ว่าง อันนี้เรียกว่าฟุ้งอ่อนๆ
พอเราสังเกตออกว่าใจของเรากำลังฟุ้งหนักหรือฟุ้งเบา สิ่งที่มันจะได้เป็นความรู้ต่อๆมาก็คือว่า ถ้าหากมันฟุ้งหนัก คุณทำยังไงมันก็ไม่หาย แต่ถ้าฟุ้งอ่อนๆ อันนี้แหละที่มันพอทำอะไรให้ดีขึ้นได้ทันทีเดี๋ยวนั้น
เช่น สังเกตว่า ถ้าคุณหายใจยาวขึ้น ณ เวลานั้นเลย ป่องท้องออกนิดนึง หายใจยาวสดชื่น มันจะมีความว่างเกิดขึ้นชั่วขณะ นี่!แค่สังเกตได้อย่างนี้ สังเกตได้อย่างนี้มันจะเป็นชนวนเริ่มต้น จุดประกายที่คุณจะเจริญสติในขั้นต่อๆมา ในขั้นที่ก้าวหน้าขึ้นได้แล้ว เอาแค่นี้เลยนะ
พอรู้สึกว่าเราฟุ้งอ่อนๆ เจอเรื่องกระทบแล้วคิดมากน้อยๆ คิดมากอ่อนๆเนี่ยนะครับ ไม่คิดมากแรงจัด ใจมันจะเหลือที่ว่าง ให้คุณสังเกตลมหายใจว่าเข้ายาวสดชื่น แล้วใจมันจะเบิกบานขึ้น จากนั้นทุกครั้งไม่ว่าจะเจอเรื่องกระทบอะไร ให้สังเกตจิตของคุณมีอาการหมุนติ้วแรงๆ หรือหมุนอ่อนๆ
ถ้าหมุนติ้วแรงๆ บอกตัวเองเลยว่าต้องไปทำอะไรอย่างอื่นแบบสิ้นเชิงเลย ทำอะไรที่มันเหมือนกับเปลี่ยนเรื่องพูด เปลี่ยนสถานที่ เปลี่ยนบุคคล หรือว่าหันหน้าหนีไปทางอื่น ถึงจะจบนะครับ ไม่งั้นถ้าคุณอยู่กับสถานการณ์ตรงนั้นอยู่ แล้วยังคิดมากไปเรื่อยๆ มันไม่มีทางแก้เลย
แต่ถ้าหากว่าพบตัวเองมันมีความฟุ้งอ่อนๆ หายใจยาวๆทีนึง แล้วสังเกตว่าใจมันจะว่างขึ้น เนี่ยพอเห็นความต่างทางใจนะ มันจะมีกำลังใจว่า เออ มันไม่ได้จะต้องฟุ้งวนเสมอไป มันฟุ้งกระจายแล้วก็หายไปได้ แค่เรามีสติหายใจยาวขึ้น เข้าใจมั้ยครับ
ผู้ร่วมรายการ : ค่ะ ต้องลองปฏิบัติดูค่ะ
ดังตฤณ : ใช้มันเป็นจุดเริ่มต้นนะ เพราะอย่างคุณเนี่ย ถ้าอยู่ๆมานั่งสมาธิเลยมาเดินจงกรมเลย จะรู้สึกว่าตัวเองนั่งสมาธิไม่รู้เรื่องเดินจงกรมไม่รู้เรื่อง เพราะอะไรๆมันเต็มหัวไปหมด จิตมันพร้อมจะไหล จิตมันพร้อมจะฟุ้งไป
แต่ถ้าหากว่าได้ฝึก ณ จุดเกิดเหตุเลย อย่างน้อยมันจะรู้สึกดี เราก็ทำได้ เกิดกำลังใจแล้วก็ทำได้อีก อย่างนี้เนี่ยมันก็จะทำให้เกิด ทำให้เกิด ก้าวต่อๆไปขึ้นมาเอง
อย่างตอนนี้สังเกตนะ
ใจมันสบายขึ้น ใจมันสว่างขึ้น อย่างน้อยเนี่ยมันมีคำตอบ
อย่างน้อยมันมีจุดที่เอาไว้ลองทำดูแล้วนะครับ
.........................................................
๒๗
กุมภาพันธ์ ๒๕๖๔
รายการปฏิบัติธรรมที่บ้าน
ตอนไลฟ์คลับเฮาส์และเฟสบุ๊ค
คำถาม : เผลอคิดไม่ดีโดยไม่ตั้งใจ ควรทำอย่างไร?
ระยะเวลาคลิป ๖.๐๒ นาที
รับชมทางยูทูบ https://www.youtube.com/watch?v=gb3HeKoNPc8&list=PLmDLNhxScsWO7ZAuqr-FC25dor6ETZhM-&index=51
ผู้ถอดคำ แพร์รีส แพร์รีส
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น