นั่งสมาธิแล้วสะดุ้ง

ถาม :ชอบสวดมนต์ แต่นั่งสมาธิไม่ค่อยได้ สะดุ้งบ่อย

รับฟังทางยูทูบ: https://youtu.be/-3EK5m68Fa8
ดังตฤณวิสัชนา ๒๕๕๖การเจริญสติในชีวิตประจำวัน
๓๐สิงหาคม ๒๕๕๖ ที่ณัฐชญาคลินิก

ดังตฤณ:
(นั่งแล้ว) สะดุ้งไหม เพราะว่าจิตมันอ่อนไหวนะ ตรงที่สะดุ้ง อย่างหนึ่งเพราะว่าจิตเข้าสู่ภาวะเปลี่ยนแปลง แล้วก็จิตนี่มีความกลัวเป็นทุน กลัวจะนั่งผิด กลัวจะเดี๋ยวเป็นบ้า เดี๋ยวจะอะไร โน่น นี่ นั่น มันก็เลยเหมือนกับพอเกิดอะไรขึ้น เกิดปรากฏการณ์อะไรนิดๆหน่อยๆ มันจะอ่อนไหว มันจะสะดุ้งง่าย

ดูเป็นอย่างนี้นะ เดิมความคิดจะออกแนวความคิดแบบร้อนๆ แต่ตอนนี้คิดเย็นลง เห็นไหมกระแสมันมีสองกระแส กระแสเดิมๆยังมีอยู่นะ ความคิดหมกมุ่นครุ่นคิด คิดมาก คิดไปในทางลบ คิดไปในทางร้าย มองอะไรรู้สึกไม่ดีไว้ก่อน อะไรอย่างนี้ แต่มันก็มีกระแสความคิดอีกทางหนึ่งมาทำให้เย็นลง มันสอนตัวเองเป็น แล้วก็เหมือนกับคิดว่าช่างมันเถอะ แต่บางทีไม่ได้ช่างจริง มันยังมีคาใจ

เวลาดู จำไว้เป็นคีย์เวิร์ด (Keyword) ความคิดของคุณมีสองกระแส ตอนนี้นะ กระแสความคิดแบบร้อนๆ เหมือนเดิม แบบเดิมๆ แล้วก็กระแสความคิดที่มันเยือกเย็น ซึ่งมันเป็นของใหม่

 

ทีนี้ถามว่ามันเกี่ยวพันกับสมาธิอย่างไร มันเกี่ยวพันตรงที่ว่า เวลาเราได้สมาธิ เวลานิ่ง มันไม่นิ่งจริง มันยังมีคลื่นรบกวนเหมือนกับคอยทำให้ยุกยิก ยุกยิกอยู่ข้างใน เวลานิ่งมันนิ่งแบบไม่รู้ตัว คือนิ่งจริงนะ แต่นิ่งแบบที่สะดุ้งก็เพราะอย่างนี้แหละ นิ่งแบบแช่แข็ง เข้าใจคำว่านิ่งแบบแช่แข็งไหม คือมันทื่อไปเฉยๆ แล้วพอมันมีอาการวูบ หรือมีปรากฏการณ์ทางใจอะไรขึ้นมานิดหน่อย เดิมที่มันกลัวอยู่แล้ว ก็มาตอบรับตรงนี้แล้วกลายเป็นอาการสะดุ้ง

 

ซึ่งความกลัวนี่ถามว่ามันมาจากไหน มาจากความคิดแบบลบ ความคิดในเชิงลบที่สั่งสมมา เข้าใจพอยต์ (Point) ไหม ตัวความกลัวมีโทสะเป็นมูล จำไว้ตรงนี้นะ เมื่อจิตมันมีความคิดแบบร้อนๆ หรือว่ามีความคิดในแง่ลบสั่งสมมาเยอะๆ  มันกลายเป็นความรู้สึกระแวง ระแวงโน่นระแวงนี่ แม้กระทั่งมาทำสมาธิ แล้วก็เกิดความรู้สึกความกลัว กลัวไปล่วงหน้า กลัวโน่นกลัวนี่ ทีนี้พอเราเข้าใจพอยต์ พอเราเข้าใจตัวที่มันเป็นตัวตั้งของปัญหาได้ เราก็สังเกตที่ตัวนี้แหละ

 

เมื่อไรที่เกิดความรู้สึก พอนั่งสมาธิ เอ มีความคิดเครียดๆ มีความคิด รู้สึกมัน ‘จิตหด’ เข้าใจคำว่าจิตหดไหม มันเหมือนจะยุบเข้ามา มันเหมือนจะรู้สึกว่าเกร็งๆ เข้ามา ให้เห็นว่าอันนี้เป็นอาการของความกลัว เป็นความรู้สึกแบบหนึ่งที่สะท้อนซึ่งความกลัว มันจะสั่งสมมาจากความกังวล มาจากความฟุ้งซ่าน หรืออะไรแค่ไหนก็แล้วแต่ ให้แปะป้ายนิยามมันไว้คำเดียวเลย นี่อย่างนี้เรียกว่าความกลัว

พอบอกตัวเองอย่างนี้มันจะรู้สึกคลาย มันจะคลาย มันมีจุดสังเกตที่ชัดเจนว่าเราจะดูตรงไหน พอเรามีจุดสังเกตที่ชัดเจนว่าจะดูตรงไหน พอมันเกิดขึ้น มันจะแม่น แล้วมันจะคลายออกไปเอง พอมันคลายให้ดู ใจจะเป็นแบบนี้ เห็นไหม มันโล่งๆ รู้สึกเหมือนไม่มีอะไรต้องกังวล แต่พอมันกลับมากังวลอีกก็ยอมรับ ว่ามันกลับมาอีก แค่เราทำความรู้สึกว่ามันเกิดอะไรขึ้นจริงๆ แค่นั้น มันเป็นการแก้ที่ต้นเหตุแล้ว เพราะว่าตอนนี้กระแสความคิดที่เย็น มันรอเวลาอยู่ ว่าทำอย่างไรจะเพิ่มความเย็นขึ้นมาเรื่อยๆ

 

ที่ผ่านมา มันเหมือนกับว่าพอเย็นแล้วเราไม่สุด เพราะมันมีความกังวล มีความรู้สึกเหมือนกับคอยวกกลับไปหาความร้อน คอยจะวกกลับไปหาความร้อน ทีนี้พอเข้าใจพอยต์แล้ว และเห็นว่าตอนที่มันวกกลับไปมันไม่มีอะไรมากไปกว่าความรู้สึกกลัว ความกังวล ความฟุ้งซ่าน ตรงนี้ก็จะหายไป ไปดูที่จุดยอดมัน ไปดูที่จุดยอด แต่ก่อนที่จะดูจุดยอด แค่ทำความเข้าใจไว้อย่างถูกต้องแค่นี้ก็โอเคแล้ว