สวยจัดกับเก่งจัดอยู่ในคนคนเดียวได้ไหม (ดังตฤณ)

ถาม : ทำไมผู้หญิงที่สวยมากๆถึงไม่ค่อยเก่ง แล้วผู้หญิงที่เก่งจัดๆถึงไม่ค่อยสวย เป็นข้อห้ามอะไรทางธรรมชาติหรือเปล่าครับที่ไม่ค่อยให้ผู้หญิงมีคุณสมบัติพร้อมเสร็จในคนเดียว?

> จากหนังสือ เตรียมเสบียงไว้เลี้ยงตัว เล่มที่ ๖

ดังตฤณ: 
ลองมาตั้งสมมุติฐานอย่างนี้นะครับ ‘ธรรมชาติห้ามไม่ให้ผู้หญิงสวยจัดและเก่งจัดในคนๆเดียว’ หากสมมุติฐานนี้เป็นจริง ก็แปลว่าในโลกนี้ต้องไม่มีผู้หญิงคนไหนที่สวยจัดและเก่งจัดอยู่เลย

ความสวยนั้นเป็นของที่เห็นได้ง่ายด้วยตาเปล่า แต่ความเก่งนั้นต้องมีเครื่องชี้ หรือมาตรวัดกันพอสมควร บางคนดูเหมือนเก่งแต่เอาเข้าจริงไม่ค่อยเท่าไหร่ บางคนดูไม่น่าจะเท่าไหร่แต่กลับเก่งกาจอย่างน่าทึ่ง

ปัจจุบันเท่าที่ทราบก็มีดารานักร้องหญิงมากมายที่สวยระดับประเทศ แล้วก็เรียนจบแบบได้เกียรตินิยม แต่อันนั้นยกไว้ก่อน หลายคนอาจยังกังขาในเกียรตินิยมของพวกเธอ หรือไม่เข้าใจว่าต้องใช้ความฉลาดและความพยายามเพียงใดจึงแลกเกียรตินิยมมา แล้วความฉลาดก็เอามาโชว์กันด้วยรูปแบบของการร้องเพลงหรือแสดงละครไม่ค่อยจะได้

ฉะนั้นตัวอย่างที่จะนำมาอ้างอิงต่อไปนี้ จึงเอาแบบชัดๆหน่อย ชนิดที่เคยเป็นข่าวระดับโลก คือเด่นพอจะเป็นไฮไลท์ของซีเอ็นเอ็นมาแล้วครับ เธอคืออเล็กซานดรา คอสตินุก (Alexandra Kosteniuk) สาวรัสเซียนที่สวยระดับได้ขึ้นปกนิตยสารแฟชั่นระดับโลกอย่าง Marie-Claire แล้วก็เก่งขนาดเคยเป็นรองแชมป์โลกหมากรุกฝ่ายหญิงในปี ๒๐๐๑ เมื่อมีอายุได้เพียง ๑๗ ปี ฉิวเฉียดจะได้เป็นแชมป์โลกหญิงอายุต่ำกว่า ๒๐ คนแรกเสียด้วย

ในปี ๒๐๐๔ เป็นผู้หญิงคนที่ ๑๐ ในประวัติศาสตร์หมากรุกที่ได้เป็นแกรนด์มาสเตอร์ (ระดับแกรนด์มาสเตอร์ในไทยยังไม่มี หมายความว่าถ้าเอานักหมากรุกที่เก่งที่สุดในไทยทั้งหมดไปเล่นกับเธอก็แพ้ราบ)

เอาล่ะ! เป็นอันว่าสมมุติฐานที่ว่าธรรมชาติไม่อนุญาตให้สวยสุดกับเก่งสุดมาอยู่ด้วยกันเป็นอันตกไป โดยเฉพาะอย่างยิ่งดูจากชีวิตของอเล็กซานดราแล้ว เธอไม่ได้มีความผิดปกติจากคนอื่นทั่วไปในสังคม ยังเรียน ยังเล่น ยังมีเพื่อน และพูดจารู้เรื่อง ไม่ใช่มนุษย์ประหลาดที่แปลกแยกจากสังคม แต่เป็นจุดเด่นทั้งในสังคมแฟชั่นระดับโลก แล้วก็เป็นจุดเด่นในสังคมรัสเซียนที่บูชาคนเล่นหมากรุกเก่งเป็นฮีโร่ เพราะชาวรัสเซียนถือว่าเกมหมากรุกเป็นเกมพิสูจน์ความฉลาด เขาเพียรพยายามผลักดันกันอย่างยิ่งให้นักแชมป์โลกหมากรุกเป็นชาวรัสเซียนอย่างสืบเนื่อง โดยถือเป็นเครื่องบอกว่าชาวรัสเซียนฉลาดที่สุดในโลก

คราวนี้มาดูเส้นทางความเป็นหญิงเก่ง สำหรับอเล็กซานดรานั้น ไม่ได้โตขึ้นมาท่ามกลางสิ่งแวดล้อมที่ชวนให้เชื่อว่าผู้หญิงต้องเล่นตุ๊กตาอย่างเดียว คุณพ่อของเธอสอนให้เล่นหมากรุกตั้งแต่อายุ ๕ ขวบ ซึ่งในรัสเซียแล้วไม่นับว่าแปลกประหลาดหรือผิดปกติ เพราะคนของเขาคลั่งไคล้หมากรุกกันทั้งประเทศอยู่แล้ว ตรงจุดนี้หากนำมาโยงกับพุทธพจน์ที่ว่าสัตว์โลกย่อมเป็นไปตามกรรม ทุกคนมีกรรมเป็นแดนเกิด ก็ต้องกล่าวว่า เธอมีอดีตกรรมอันสมควรแก่การถือกำเนิดในเผ่าพันธุ์ที่นับถือความเฉลียวฉลาดเป็นใหญ่

ดูจากการที่เธอไม่ได้ชอบเล่นหมากรุกเอาชนะคนอื่นอย่างเดียว แต่ขวนขวายเพื่อให้ได้ใบรับรองเป็นครูฝึกสอน มีความมุ่งมั่นในการสอน มีความคิดเขียนหนังสือเปิดเผยเส้นทางเจริญเติบโตขึ้นจนเกือบคว้าตำแหน่งแชมป์โลก ก็ต้องกล่าวว่าชาติปัจจุบันเธอทำบารมีคือวิทยาทาน หรือให้ความรู้เฉพาะทางเป็นทานเอาไว้อย่างใหญ่ เนื่องจากเธอเป็นจุดของความสนใจในวงกว้าง พูดง่ายๆว่าเธอใช้ความสวยความเด่นเป็นฐานในการเผยแพร่ความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับเกมหมากรุก ฉะนั้นก็ส่องให้เห็นอนาคตว่าถ้าตายไปเดี๋ยวนี้แล้วกลับมาเกิดเป็นมนุษย์อีก เธอก็จะเป็นคนเด่นคนดังในวงการหมากรุกอีกอย่างไม่ต้องสงสัย

ทั้งจุดเริ่มต้นชีวิต ทั้งเส้นทางการเติบโต ทั้งความชอบใจในการทำประโยชน์กับผู้คน สามารถใช้เป็นเครื่องสะท้อนนิสัยเก่าได้ อดีตของเธอเคยทำมาอย่างนี้ และทำอย่างคงเส้นคงวาตลอดชีวิต ตั้งต้นชีวิตใหม่จึงอยู่ในร่องในรอยเดิม และประสบความสำเร็จอย่างง่ายดาย คล้ายไม่ต้องใช้ความพยายามมากนัก

กล่าวกันว่าวัยเด็กเป็นวัยที่รับรู้ได้มากที่สุด เรียนรู้ได้เร็วที่สุด แต่ก็ไม่จริงเสมอไป เด็กหลายๆคนอยู่ในภาวะสะลึมสะลือ หัวช้า เข้าใจยาก โดยเฉพาะอย่างยิ่งขาดความสนใจกับโลกรอบตัว ไม่กระตือรือร้นที่จะเอาดีด้านใดด้านหนึ่งโดยเฉพาะ แม้พ่อแม่นำอะไรมาป้อนสมองให้ก็ไม่รับ ยกตัวอย่างเช่นพ่อแม่ในหลายประเทศที่นิยมหมากรุกเคี่ยวเข็ญให้ลูกเล่นหมากรุก แต่ลูกก็ไม่ชอบ ไม่ใส่ใจ ไม่ยินดี ในขณะที่พ่อแม่บางรายไม่ได้คาดหวังให้ลูกสนใจหมากรุกเร็วนัก แต่เด็ก ๔ ขวบอย่างคาปาบลางก้า (Jose Capablanca) เห็นพ่อเล่นหมากรุกก็จดจำวิธีเดินหมากได้โดยไม่ต้องสอน แถมเอาชนะคนในบ้านทั้งหมดได้ตอนยังตัวกะเปี๊ยกแค่นั้น นี่น่าจะบอกอะไรได้พอสมควรว่า ‘วัยเด็ก’ ไม่ใช่ช่วงมหัศจรรย์สำหรับทุกคน แต่เป็นการ ‘รับช่วงต่อ’ จากอดีตกรรมของแต่ละคน

สำหรับอเล็กซานดรานั้น เมื่อได้รับการจุดประกายจากพ่อของเธอในวัย ๕ ขวบ ก็มีความก้าวหน้าอย่างรวดเร็ว ในปี ๑๙๙๔ เธอเป็นแชมป์ยุโรปและแชมป์โลกประเภทอายุต่ำกว่าสิบ สะท้อนให้เห็นถึงความมีวิริยะอุตสาหะอย่างต่อเนื่อง ไม่ใช่อาศัยเพียงพรสวรรค์ (ซึ่งก็คืออดีตกรรม) มาจุดประกายให้แล้วเฉื่อยชา

ในด้านความงาม ถ้าสืบเฉพาะที่คนสัมผัสมาโดยตรงเล่าให้ฟัง ก็ต้องว่าเธอไม่ได้สวยเก่งแล้วหยิ่งยโส แต่มีน้ำจิตน้ำใจ เป็นกันเองไม่ถือตัว ไม่ใช่พวกเก็บตัวกลัวสังคม นั่นก็เห็นได้จากยิ้มโลกเปิดของเธอ เพราะยิ้มชนิดนี้ไม่ได้สร้างขึ้นด้วยการฉีกปาก แต่สร้างขึ้นด้วยจิตที่อารีอารอบ และมีความใส่ใจกับคนรอบข้าง พูดง่ายๆว่ามนุษยสัมพันธ์ดี มีแก่ใจคิดเผื่อแผ่และเอาใจเขามาใส่ใจตน

สืบเฉพาะจากรอยยิ้มและลักษณะจิตใจที่เป็นมิตรในต้นวัย ก็พอสะท้อนได้ว่าเธอสามารถให้ทานได้ด้วยความเลื่อมใสศรัทธามาก่อน และนั่นก็เป็นเหตุให้รูปร่างหน้าตาและผิวพรรณงดงาม

กฎธรรมชาติมีอยู่ข้อหนึ่ง คือถ้าสวย รวย เก่งครบสูตรแล้วยังยิ้มง่าย เป็นมิตร ไม่ถือตัว ซึ่งหมายถึงเอาชนะกิเลสข้อที่ว่าด้วยการมีอัสมิมานะได้ ก็จะเป็นตัวคูณ ทำให้ยิ่งเด่นกระจ่างสว่างไสวมากขึ้น เท่าที่เห็นสาวๆมาพอมีคุณสมบัติเลอเลิศหลายๆด้าน จะถูกดูดความหวานแบบผู้หญิงไป อันนั้นแสดงให้เห็นว่าโดยธรรมชาติแล้ว คนเรามีแนวโน้มที่จะถูกดึงให้อยู่กับภาวะธรรมดา ไม่พิเศษโดดเด่น คนพิเศษที่โดดเด่นต้องเอาชนะกิเลสและข้อจำกัดซึ่งคนทั่วไปชนะได้ยาก

การเป็นจุดสนใจระดับโลกมีมาจากหลายเหตุหลายปัจจัย เช่นเกื้อกูลคนเป็นจำนวนมาก และเอาชนะกิเลสหลายๆข้อที่คนอื่นเอาชนะได้ยาก ความจริงแล้วปัจจุบันมีนักหมากรุกสาวเก่งๆระดับเดียวกับอเล็กซานดราเยอะ แต่ที่สวยเทียมกัน ที่มีความมุ่งมั่นเทียมกัน และที่มีอุปนิสัยใจคอเทียมกันนั้น ไม่ใช่หาได้ง่ายๆ

ในเส้นทางกรรมอันซับซ้อน ต่อไปเธอจะเป็นอย่างไร เปลี่ยนแปลงไปแค่ไหนยกไว้ แต่ปัจจุบันของเธอสะท้อนให้เห็นได้ว่าความสมบูรณ์แบบ หรือการมีคุณสมบัติใกล้เคียงความสมบูรณ์แบบในอุดมคตินั้น เป็นไปได้จริง ขอเพียงมีเหตุผลทางกรรมวิบากให้สืบ ก็จะรู้ว่าทุกปรากฏการณ์เป็นเรื่องอธิบายได้ และไม่ใช่เหลือวิสัยที่คนทั่วไปจะเข้าใจ ตลอดจนเกิดแรงบันดาลใจจะเอาอย่าง

ย้อนกลับมาที่คำถาม ประเด็นความเข้าใจที่ถูกต้องก็คือ ‘ใครทำอย่างไรได้อย่างนั้น’ หมายความว่าในโลกของกฎแห่งกรรม ใครจะใส่การกระทำใดๆลงไปในชีวิตแค่ไหนก็ได้ ธรรมชาติไม่ได้หวงห้าม ไม่ได้จำกัดไว้ แล้วเมื่อจะรับผลก็มีสิทธิ์รับผลแบบไม่จำกัดตามที่ทำๆลงไปเช่นกัน

(ภาพและรายละเอียดอ้างอิงจาก http://www.kosteniuk.com )